مقالات درحال ویرایش
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: A-12-3115-1
Ethics code: IR.UT.PSYEDU.REC.1400.050
Clinical trials code: IRCT20210307050608N1
نگین دری* 
1، غلامعلی افروز1 ، فریدون نوحی2، رضا پورحسین1
1، غلامعلی افروز1 ، فریدون نوحی2، رضا پورحسین1
1- دانشگاه تهران
2- مرکز آموزشی تحقیقاتی قلب و عروق شهید رجایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران
2- مرکز آموزشی تحقیقاتی قلب و عروق شهید رجایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران
چکیده: (890 مشاهده)
زمینه و هدف: بیماری عروق کرونر قلب از علت¬های اصلی مرگ و ناتوانی در دنیا است. این بیماری ناشی از گرفتگی یا انسداد عروق کرونر است که سبب اختلال در عملکرد قلب می¬شود. نرخ این بیماری طی سال¬های اخیر در ایران نیز 20 تا 25 درصد افزایش پیدا کرده است. بیماری عروق کرونر قلب ناشی از تجمع پلاک¬ها در شریان¬های قلبی است که خون را برای عملکرد طبیعی قلب فراهم می¬کنند. تجمع پلاک¬ها منجر به تنگ شدن شریان¬های قلب می¬شود و جریان خون را به عضله¬های قلب کاهش می¬دهد که سبب اختلال در عملکرد قلب می¬شود. افزایش چشمگیر میزان ابتلا به بیماری¬های قلبی و پیامدهای منفی ناشی از آن برای فرد و خانواده، محققان و روان¬شناسان بسیاری را به تلاش برای ابداع و ارائه روشهای مؤثر درمان‌ها در این زمینه واداشته است. ارتقای سلامت فرایند توانمندسازی افراد در اعمال کنترل بر سلامت خود تعریف شده است. سبک زندگی ارتقاء¬دهنده سلامت، مدلی است که از ابعاد متفاوت و از ادراکات و رفتارهای افراد که در راستای ارتقای سطوح سلامت و دستیابی به بهزیستی انجام می¬شود تشکیل شده است. به باور والکر و همکاران توانمندی افراد جهت انجام رفتارهای مرتبط با سلامت که کنترل سبک زندگی را موجب می¬شود، از جمله اهداف ارتقای سلامت است. یکی از اصلی¬ترین دغدغه¬های روان¬شناسی سلامت پایبندی بیماران از توصیه¬های درمانی و خودمراقبتی است. در ارتقای سلامت، پایبندی به دارو درمانی، تغییر در رژیم غذایی و فعالیت بدنی به‌طور معمول به عنوان کانون اولیه رفتارهای خودمراقبتی توصیه می¬شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی توانبخشی قلبی بر خودمراقبتی در مردان مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب بود.
روش بررسی: روش بررسی از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش را تمام مردان مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب، سنین 40 تا 65 سال مراجعه کننده به بیمارستان فوق تخصصی قلب و عروق شهید رجایی در شهر تهران در ماههای مهر تا اسفند در سال 1400 تشکیل می¬دادند که از میان آنها 60 نفر داوطلب واجدشرایط به روش نمونه¬گیری هدفمند وارد مطالعه شدند و با تصادفی سازی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. ملاک¬های ورود به پژوهش حاضر شامل جنسیت مرد، 40 تا 65 ساله، ثبت واکسیناسیون دوز اول و دوم کرونا، انجام مداخله عروق کرونر از راه پوست از مهر تا اسفند ماه 1400، عدم ابتلاء به نقص مادرزادی قلب، عدم سابقه جراحی بای پس سرخرگ کرونری، عدم وجود ضربان‌ساز مصنوعی قلب در بیماران، عدم منع ورزش توسط پزشک، اختلالات عصبی-شناختی و عدم اجبار به شرکت در فاز یک برنامه توانبخشی قلب در طول بستری شدن، بود. پس از کسب مجوز از بیمارستان، با کسب رضایت آگاهانه شرکت¬کننده¬ها و اطمینان¬دهی به بیماران در خصوص محرمانه ماندن اطلاعات پژوهش به جهت رعایت ملاحظات اخلاقی و همچنین توضیح روند مداخله پژوهش آغاز شد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه رفتار خودمراقبتی کان و همکاران (1991) بود. جهت تحلیل داده¬ها از روش تحلیل واریانس با اندازه¬گیری¬های مکرر، نرم افزار SPSS و سطح معناداری 05/0 استفاده شد.
یافته¬ها: نتایج نشان داد توانبخشی قلبی برای گروه آزمایش بر خودمراقبتی مردان مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب اثر افزاینده داشت (001/0>P). میانگین نمره خودمراقبتی مردان مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب در طول زمان تغییرات معناداری نشان داد (001/0>P). اثر متقابل زمان*گروه¬ها موجب افزایش خودمراقبتی مردان مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب نسبت به گروه گواه شد (001/0>P).
نتیجه¬گیری: چنین نتیجه¬گیری شد که توانبخشی قلبی بر رفتار خودمراقبتی بیماران عروق کرونری قلب اثربخش است. در نتیجه ارتقای سلامت بیماری کرونر قلب، تعداد بسیاری از بیماران پس از مبتلا شدن به بیماری عروق کرونر قلب زنده مانده و به پیشگیری ثانویه مطلوب نیاز دارند. یکی از روشهای مؤثر در پیشگیری ثانویه، برنامه توانبخشی قلب که به آن توانبخشی قلب نیز گفته میشود است. توانبخشی قلب شامل مجموعه¬ای از خدمات طبی شامل تغییر سبک زندگی بیمار در جهت سبک زندگی سالم و برنامه¬های ارتقای سلامت بیماران مانند کنترل عوامل خطر قلبی و عروقی که در نهایت باعث افزایش سطح کیفیت زندگی آنان می¬شود. هدف این برنامه تسریع بهبودی به دنبال یک واقعه حاد و کاهش خطر وقایع مکرر از طریق تجویز ساختاری، آموزشی و اصلاح رفتارهای پرخطر برای بیماران است.
روش بررسی: روش بررسی از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش را تمام مردان مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب، سنین 40 تا 65 سال مراجعه کننده به بیمارستان فوق تخصصی قلب و عروق شهید رجایی در شهر تهران در ماههای مهر تا اسفند در سال 1400 تشکیل می¬دادند که از میان آنها 60 نفر داوطلب واجدشرایط به روش نمونه¬گیری هدفمند وارد مطالعه شدند و با تصادفی سازی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. ملاک¬های ورود به پژوهش حاضر شامل جنسیت مرد، 40 تا 65 ساله، ثبت واکسیناسیون دوز اول و دوم کرونا، انجام مداخله عروق کرونر از راه پوست از مهر تا اسفند ماه 1400، عدم ابتلاء به نقص مادرزادی قلب، عدم سابقه جراحی بای پس سرخرگ کرونری، عدم وجود ضربان‌ساز مصنوعی قلب در بیماران، عدم منع ورزش توسط پزشک، اختلالات عصبی-شناختی و عدم اجبار به شرکت در فاز یک برنامه توانبخشی قلب در طول بستری شدن، بود. پس از کسب مجوز از بیمارستان، با کسب رضایت آگاهانه شرکت¬کننده¬ها و اطمینان¬دهی به بیماران در خصوص محرمانه ماندن اطلاعات پژوهش به جهت رعایت ملاحظات اخلاقی و همچنین توضیح روند مداخله پژوهش آغاز شد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه رفتار خودمراقبتی کان و همکاران (1991) بود. جهت تحلیل داده¬ها از روش تحلیل واریانس با اندازه¬گیری¬های مکرر، نرم افزار SPSS و سطح معناداری 05/0 استفاده شد.
یافته¬ها: نتایج نشان داد توانبخشی قلبی برای گروه آزمایش بر خودمراقبتی مردان مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب اثر افزاینده داشت (001/0>P). میانگین نمره خودمراقبتی مردان مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب در طول زمان تغییرات معناداری نشان داد (001/0>P). اثر متقابل زمان*گروه¬ها موجب افزایش خودمراقبتی مردان مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب نسبت به گروه گواه شد (001/0>P).
نتیجه¬گیری: چنین نتیجه¬گیری شد که توانبخشی قلبی بر رفتار خودمراقبتی بیماران عروق کرونری قلب اثربخش است. در نتیجه ارتقای سلامت بیماری کرونر قلب، تعداد بسیاری از بیماران پس از مبتلا شدن به بیماری عروق کرونر قلب زنده مانده و به پیشگیری ثانویه مطلوب نیاز دارند. یکی از روشهای مؤثر در پیشگیری ثانویه، برنامه توانبخشی قلب که به آن توانبخشی قلب نیز گفته میشود است. توانبخشی قلب شامل مجموعه¬ای از خدمات طبی شامل تغییر سبک زندگی بیمار در جهت سبک زندگی سالم و برنامه¬های ارتقای سلامت بیماران مانند کنترل عوامل خطر قلبی و عروقی که در نهایت باعث افزایش سطح کیفیت زندگی آنان می¬شود. هدف این برنامه تسریع بهبودی به دنبال یک واقعه حاد و کاهش خطر وقایع مکرر از طریق تجویز ساختاری، آموزشی و اصلاح رفتارهای پرخطر برای بیماران است.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
روانشناسی
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
