مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: اختلال‌های اضطرابی عاملی مؤثر بر بسیاری از جنبه‏های زندگی فرد است؛ به‌گونه‏ای که عمدهٔ افراد مبتلا گوشه‌گیر و منزوی می‏شوند؛ بدین‌ترتیب پژوهش حاضر باهدف تدوین مدل ساختاری رابطهٔ ویژگی‌های شخصیت با نظم‌بخشی هیجانی با نقش میانجی سرسختی روان‌شناختی در بیماران اضطرابی انجام شد.
روش‌بررسی: مطالعهٔ حاضر همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعهٔ آماری را تمامی بیماران اضطرابی مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناسی تهران در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ تشکیل دادند. از بین آن‌ها با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای تصادفی سیصد نفر انتخاب شدند. ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات در پژوهش حاضر، مقیاس ویژگی‌های شخصیت (کاستا و مک‌کری، ۱۹۹۲) و پرسش‌نامهٔ نظم‌بخشی هیجانی (گراس و جان، ۲۰۰۳) و پرسش‌نامهٔ سرسختی روان‌شناختی (کوباسا، ۱۹۷۹) بود. پس از اجرای پژوهش، تحلیل داده‌ها با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر و آزمون اثرهای واسطه‌ای در مدل پیشنهادی با روش بوت‌استراپ در نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۶ و AMOS نسخهٔ ۲۴ صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج حاصل از معادلات ساختاری نشان داد، مدل پیشنهادی از برازش خوبی برخوردار است (شاخص نکویی برازش=۰٫۹۸۳، شاخص برازش مقایسه‌ای=۰٫۹۹۱، خطای ریشهٔ مجذور میانگین تقریب=۰٫۰۶۹، باقیماندهٔ مجذور میانگین=۰٫۰۳۳). همچنین نتایج مشخص کرد، ویژگی‌ شخصیت دلپذیربودن ازطریق سرسختی روان‌شناختی بر ارزیابی مجدد (۰٫۲۲۶۳=β، ۰٫۰۰۱<p) و سرکوبی (۰٫۱۹۱۰-=β، ۰٫۰۰۱<p) و ویژگی شخصیت مسئولیت‌پذیری به‌همین صورت بر ارزیابی مجدد (۰٫۰۸۹۳=β، ۰٫۰۰۱<p) و سرکوبی (۰٫۰۷۵۴-=β، ۰٫۰۰۱<p) اثر غیرمستقیم دارد؛ به‌علاوه ویژگی شخصیت روان‌نژندی ازطریق سرسختی روان‌شناختی بر ارزیابی مجدد (۰٫۰۸۱۳-=β، ۰٫۰۰۱<p) دارای اثر غیرمستقیم است.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد، سرسختی روان‌شناختی توانسته است در رابطهٔ ویژگی‌های شخصیت و نظم‌بخشی هیجانی نقش میانجیگرانه داشته باشد؛ بنابراین براساس نتایج پژوهش حاضر، درمانگران حوزهٔ سلامت می‌توانند درجهت غنی‌سازی فرمول‌بندی تشخیصی خود در شرایط تنظیم هیجان بیماران اضطرابی، به یافته‌های این پژوهش و بحث سرسختی روان‌شناختی و ویژگی‌های شخصیتی توجه کنند.