مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
هدف: بیش‌فعالی در کودکان، امری بسیار شایع و با مشکلات بسیار فراوانی مواجه است. پژوهش حاضر باهدف تعیین تأثیر بازی‌درمانی مبتنی‌بر رابطهٔ والد-کودک بر میزان اعتمادبه‌نفس و پرخاشگری دانش‌آموزان پسر با اختلال کاستی توجه همراه با بیش‌فعالی انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش حاضر را تمامی مادران دانش‌آموزان پسر با اختلال کاستی توجه/بیش‌فعالی دورهٔ اول ابتدایی شهر همدان در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ تشکیل دادند. از جامعهٔ آماری مذکور سی نفر داوطلب واجد شرایط وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه پانزده‌نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش طی ده جلسهٔ شصت‌دقیقه‌ای، بازی‌درمانی مبتنی‌بر رابطهٔ والد-کودک را دریافت کرد؛ اما این آموزش برای گروه گواه اجرا نشد. ابزارهای پژوهش، پروتکل بازی‌درمانی مبتنی‌بر رابطهٔ والد-کودک (لندرث و براتون، ۲۰۰۶) و سه ابزار استاندارد شامل ﻣﻘﻴﺎس درجه‌بندی ﻛﺎﻧﺮز واﻟﺪﻳﻦ (ﻓﺮم تجدیدنظرﺷﺪه) (کانرز، ۱۹۹۷)، مقیاس اعتمادبه‌نفس آیزنک (آیزنک، ۱۹۷۶) و پرسش‌نامهٔ پرخاشگری (باس و پری، ۱۹۹۲) بود. تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار آماری SPSS نسخهٔ ۲۳ با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، بازی‌درمانی مبتنی‌بر رابطهٔ والد-کودک به‌طور معناداری بر میزان اعتمادبه‌نفس و پرخاشگری کودکان با اختلال کاستی توجه همراه با بیش‌فعالی تأثیر داشت؛ به‌طوری‌که در گروه آزمایش باعث افزایش معنادار اعتمادبه‌نفس (۰٫۰۰۱>p) و کاهش معنادار پرخاشگری (۰٫۰۰۱>p) شد. ضریب تأثیر اعتمادبه‌نفس و پرخاشگری به‌ترتیب ۰٫۸۰۴ و ۰٫۹۱۷ به‌دست آمد که نشان از تأثیر بسیار زیاد بازی‌درمانی مبتنی‌بر رابطهٔ والد-کودک بر افزایش اعتمادبه‌نفس و کاهش پرخاشگری کودکان با اختلال کاستی توجه همراه با بیش‌فعالی داشت.
نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج پژوهش، بازی‌درمانی مبتنی‌بر رابطهٔ والد-کودک به‌عنوان روش مناسبی برای افزایش اعتمادبه‌نفس و کاهش پرخاشگری کودکان با اختلال کاستی توجه همراه با بیش‌فعالی پیشنهاد می‌شود.