مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: فعالیت‌های ورزشیِ رقابتی برای افراد دارای معلولیت نظیر بسکتبال با ویلچر به‌سرعت درحال رشد است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر یک دوره تمرینات ترکیبی پلایومتریکی و مقاومتی بر عملکرد قدرتی و توانی و ارتباط آن با مؤلفه‌های کیفیت زندگی، سلامت عمومی، خودپندارهٔ بدنی، ادراک درد و استرس در زنان بسکتبالیست‌ با ویلچر تیم ملی ایران بود.
روش‌بررسی: در پژوهش نیمه‌تجربی حاضر، از بین تمامی ورزشکاران زن دعوت‌شده به اردوی تیم ملی (۳۰=N)، بیست داوطلب واجد شرایط وارد مطالعه شدند و در دو گروه گواه و تجربی (هر گروه ده نفر) قرار گرفتند. گروه تجربی به‌مدت چهار هفته تمرینات ترکیبی پلایومتریک و مقاومتی را انجام داد. سپس، در ابتدا و انتهای پژوهش، مؤلفه‌های عملکرد جسمانی در آزمودنی‌ها بررسی شد؛ همچنین آزمودنی‌ها پرسش‌نامه‌ٔ کیفیت زندگی (وار و همکاران، ۱۹۹۳)، پرسش‌نامه‌ٔ درد مک‌گیل (ملزاک، ۱۹۸۷)، پرسش‌نامه‌ٔ کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (گروه WHOQOL سازمان بهداشت جهانی، ۱۹۹۸)، پرسش‌نامه‌ٔ استرس ادراک‌شده (کوهن و همکاران، ۱۹۸۳) و پرسش‌نامه‌ٔ خودتوصیفگری بدنی (مارش، ۱۹۹۶) را تکمیل کردند. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون آنالیز کوواریانس (آنکوا) و ضریب همبستگی‌ بخشی پیرسون در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۶ و تعیین اندازهٔ اثر مداخلهٔ تمرینی‏ در نرم‌افزار آماری STATA نسخهٔ ۱۲ صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ بود.
یافته‌ها: برنامهٔ تمرینات ترکیبی باعث افزایش معنادار عملکرد قدرتی جلوبازو (۰٫۰۰۱>p)، عملکرد قدرتی خم‌شدن تنه (۰٫۰۰۱>p)، عملکرد قدرتی فلکشن شانه از کنار (۰٫۰۰۱>p)، عملکرد انفجاری پاس سینه (۰٫۰۰۲=p) و عملکرد انفجاری پرتاب به پشت (۰٫۰۰۱>p) در گروه تجربی شد. همچنین مداخلهٔ تمرینی باعث کاهش معنادار زمان در عملکرد سرعتی کوتاه بدون‌توپ (۰٫۰۳۲=p)، عملکرد چابکی باتوپ (۰٫۰۰۱>p) و عملکرد چابکی بدون‌توپ (۰٫۰۰۳=p) در گروه تجربی شد.
نتیجه‌گیری: احتمالاً مداخلهٔ برنامهٔ تمرینات ترکیبی پلایومتریکی و مقاومتی موجب بهبود عملکرد جسمانی بانوان بسکتبالیست با ویلچر می‌شود و می‌تواند به‌عنوان راهکاری عملی در برنامه‌های تمرینی به‌کار رود.