مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

هدف: در شهرهای امروز، عده‌ای از مردم نمی‌توانند به منابع موجود و امکانات شهری دسترسی کاملی داشته باشند. دراین‌خصوص، برنامه‌ریزی شهری با هدف کاهش نابرابری در محلات شهری، از موضوعات مهم در شهرهای کشورهای در حال توسعه است. هدف این پژوهش بررسی نابرابری‌های موجود و نشان‌دادن نابرابری در شهر کرمانشاه، ازطریق بررسی تطبیقی محلات شهری و ارزیابی گروه‌های انسانی در این محلات است.

روش‌بررسی: روش پژوهش کاربردی از نوع توصیفی‌تحلیلی‌تطبیقی است که از روش تحلیل عاملی و نرم‌افزار Arc/Gis استفاده شده است. برای بررسی تطبیقی، از اطلاعات بلوک‌های آماری سال ۱۳۸۵ و از ۳۶ شاخص استفاده شده است که با روش‌های آماری به ۴ عامل ترکیبی تبدیل شده و نتایج با بهره‌گیری از مدل تحلیل عاملی ارزیابی شده است. جامعۀ آماری این پژوهش محلات ۲۲بهمن و شاطرآباد شهر کرمانشاه، در سال ۱۳۸۵، است. در این تحقیق، شاخص‌های کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مقایسه شده و وضعیت گروه‌های انسانی ساکن در این محلات بررسی شده است. 

یافته‌ها: نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل تطبیقی گویای این مهم است که در محلۀ شاطرآباد، ۲۴ بلوک (معادل ۹٫۱ درصد) خیلی فقیر، ۷۷ بلوک (معادل ۲۹٫۲ درصد) فقیر، ۹۵ بلوک (معادل ۳۶ درصد) متوسط، ۵۴ بلوک (معادل ۲۰٫۵ درصد) مرفه و ۱۲ بلوک (معادل ۴٫۵ درصد) خیلی مرفه شناخته شده‌اند؛ اما وضعیت در محلۀ ۲۲بهمن این‌گونه است: ۱۳ بلوک خیلی مرفه (۱۲٫۴ درصد)، ۶۲ بلوک مرفه (۵۹ درصد)، ۱۰ بلوک متوسط (۹٫۵ درصد)، ۱۳ بلوک فقیر (۱۲٫۴ درصد)، ۲ بلوک خیلی فقیر (۱٫۹ درصد). 

نتیجه‌گیری‌: محلۀ شاطرآباد از لحاظ شاخص‌های مدنظر، نسبت‌ به محلۀ ۲۲بهمن وضع نامساعد و ناهنجاری نشان می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد که بین محلات شهر کرمانشاه نابرابری وجود دارد و محلات شهر کرمانشاه مکانی برای تبلور تمایزات اجتماعی‌اند. تمایزات و تقابل‌های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و فرهنگی آشکار است و شهر کرمانشاه محل بروز اختلافات طبقاتی است و رسیدگی سریع به مسائل شهری آن، باید هرچه‌زودتر در دستور کار قرار گیرد.