جلد 10 - شماره سال ۱۳۹۹
جلد (10): 99 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Nazari S, Hassanzadeh S, Shokoohi-Yekta M, Kharrazi S K, Farzad V. Developing and Validating the Farayesh Process-Based Program to Enhance Executive Functions for Students with Mathematical Learning Disabilities. MEJDS 2020; 10 :99-99
URL: http://jdisabilstud.org/article-1-1444-fa.html
URL: http://jdisabilstud.org/article-1-1444-fa.html
نظری سمیه، حسن زاده سعید، شکوهی یکتا محسن، خرازی سید کمال، فرزاد ولی اله. طراحی و اعتباریابی برنامهٔ فرایندمحور برای ارتقای کارکردهای اجرایی «فرایش» برای دانش‌آموزان دارای ناتوانی‌های یادگیری ریاضی. مجله مطالعات ناتوانی. 1399; 10 () :99-99
سمیه نظری* 
1، سعید حسن زاده2 ، محسن شکوهی یکتا2 ، سید کمال خرازی3 ، ولی اله فرزاد4
1، سعید حسن زاده2 ، محسن شکوهی یکتا2 ، سید کمال خرازی3 ، ولی اله فرزاد4
1- دانشگاه تهران
2- گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه تهران
3- گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشگاه تهران
4- گروه روانشناسی، دانشگاه خوارزمی
2- گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه تهران
3- گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشگاه تهران
4- گروه روانشناسی، دانشگاه خوارزمی
چکیده: (2408 مشاهده)
زمینه و هدف: باتوجه به فرضیهٔ نارساکنش‌وری اجرایی و نقص مهارت‌های حوزهٔ خاص ریاضی به‌عنوان منشأ ناتوانی‌های یادگیری ریاضی و نبود برنامه‌های مداخلاتی کارکردهای اجرایی فرایندمحور تخصصی برای دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری ریاضی، پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباریابی برنامهٔ فرایندمحور ارتقای کارکردهای اجرایی ویژهٔ این گروه اجرا شد.
روش‌بررسی: نوع مطالعه برای مرحلهٔ اول، مروری و برای مرحلهٔ دوم از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گمارش تصادفی با یک‌گروه آزمایشی و یک‌گروه گواه فعال بود. برنامهٔ مداخلاتی پس از مطالعهٔ الگوهای نظری و پارادایم‌های تکلیفی موجود در زمینهٔ کارکردهای اجرایی، برمبنای الگوی نظری دیاموند (۲۰۱۳) در قالب دوازده تکلیف دارای فرم‌های موازی در سه مؤلفهٔ حافظهٔ کاری و بازداری و تغییر آمایه با رویکرد فرایندمحور و با استفاده از مواد عددی و فرایندهای حساب طراحی شد. روایی کیفی و محتوایی برنامه با بهره‌گیری از نظرات هشت نفر از متخصصان و با به‌کارگیری نسبت روایی محتوایی (CVR) برآورد شد. همچنین اعتبار برنامه برپایهٔ میزان اثربخشی برنامه با استفاده از طرح پژوهشی نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و با دو گروه آزمایش و گواه، بر نمونهٔ ۳۰نفری از دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری ریاضی پایهٔ سوم و چهارم دبستان سنجش شد. داده‌ها با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس یک‌راهه (ANCOVA) در نسخهٔ ۱۶ نرم‌افزار SPSS در سطح معناداری (۰٫۰۵=α) تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که برنامهٔ فرایش دارای روایی محتوایی مطلوب (۰٫۷۵p) و درصد پاسخ‌های صحیح حافظهٔ کاری را به‌طور معنادار افزایش داده است (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: برنامهٔ فرایش با رویکرد فرایندمحور جهت آموزش کارکردهای اجرایی و با محتوای تخصصی ریاضی می‌تواند با تحریک و به‌کارگیری بهینهٔ ظرفیت شناختی دانش‌آموزان دارای ناتوانی‌های یادگیری ریاضی با صرف مقدار مشخصی از زمان و کوشش، منجربه بهبود نارساکنش‌وری اجرایی این گروه شود.
روش‌بررسی: نوع مطالعه برای مرحلهٔ اول، مروری و برای مرحلهٔ دوم از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گمارش تصادفی با یک‌گروه آزمایشی و یک‌گروه گواه فعال بود. برنامهٔ مداخلاتی پس از مطالعهٔ الگوهای نظری و پارادایم‌های تکلیفی موجود در زمینهٔ کارکردهای اجرایی، برمبنای الگوی نظری دیاموند (۲۰۱۳) در قالب دوازده تکلیف دارای فرم‌های موازی در سه مؤلفهٔ حافظهٔ کاری و بازداری و تغییر آمایه با رویکرد فرایندمحور و با استفاده از مواد عددی و فرایندهای حساب طراحی شد. روایی کیفی و محتوایی برنامه با بهره‌گیری از نظرات هشت نفر از متخصصان و با به‌کارگیری نسبت روایی محتوایی (CVR) برآورد شد. همچنین اعتبار برنامه برپایهٔ میزان اثربخشی برنامه با استفاده از طرح پژوهشی نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و با دو گروه آزمایش و گواه، بر نمونهٔ ۳۰نفری از دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری ریاضی پایهٔ سوم و چهارم دبستان سنجش شد. داده‌ها با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس یک‌راهه (ANCOVA) در نسخهٔ ۱۶ نرم‌افزار SPSS در سطح معناداری (۰٫۰۵=α) تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که برنامهٔ فرایش دارای روایی محتوایی مطلوب (۰٫۷۵
نتیجه‌گیری: برنامهٔ فرایش با رویکرد فرایندمحور جهت آموزش کارکردهای اجرایی و با محتوای تخصصی ریاضی می‌تواند با تحریک و به‌کارگیری بهینهٔ ظرفیت شناختی دانش‌آموزان دارای ناتوانی‌های یادگیری ریاضی با صرف مقدار مشخصی از زمان و کوشش، منجربه بهبود نارساکنش‌وری اجرایی این گروه شود.
واژه‌های کلیدی: برنامهٔ کارکردهای اجرایی، بازداری، حافظهٔ کاری، تغییر آمایه، ناتوانی یادگیری ریاضی، آموزش فرایندمحور.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
توانبخشی
فهرست منابع
1. de Lima RF, Azoni CAS, Ciasca SM. Attentional performance and executive functions in children with learning difficulties. Psicologia: Reflexão e Crítica. 2011;24(4):685–91.
2. Faulkenberry T, Geye T. The Cognitive Origins of Mathematics Learning Disability: A Review. The Rehabilitation Professional. 2014;22:9–16.
3. Hassinger-Das B, Jordan NC, Glutting J, Irwin C, Dyson N. Domain-general mediators of the relation between kindergarten number sense and first-grade mathematics achievement. J Exp Child Psychol. 2014;118:78–92. [DOI]
4. Toll SWM, Van der Ven SHG, Kroesbergen EH, Van Luit JEH. Executive functions as predictors of math learning disabilities. J Learn Disabil. 2011;44(6):521–32. [DOI]
5. Dias NM, Seabra AG. Intervention for executive functions development in early elementary school children: effects on learning and behaviour, and follow-up maintenance. Educational Psychology. 2017;37(4):468–86. [DOI]
6. Geary DC. Mathematics and Learning Disabilities. J Learn Disabil. 2004;37(1):4–15. [DOI]
7. Cattell RB. Theory of fluid and crystallized intelligence: A critical experiment. Journal of Educational Psychology. 1963;54(1):1–22. [DOI]
8. Noack H, Lövdén M, Schmiedek F, Lindenberger U. Cognitive plasticity in adulthood and old age: gauging the generality of cognitive intervention effects. Restor Neurol Neurosci. 2009;27(5):435–53. [DOI]
9. Pascual-Leone A, Amedi A, Fregni F, Merabet LB. The plastic human brain cortex. Annu Rev Neurosci. 2005;28:377–401. [DOI]
10. Kray J, Ferdinand NK. How to improve cognitive control in development during childhood: Potentials and limits of cognitive interventions. Child Dev Perspect. 2013;7(2):121–5. [DOI]
11. Karbach J. Plasticity of executive functions in childhood and adolescence: Effects of cognitive training interventions. Revista Argentina de Ciencias del Comportamiento. 2015;7(1):64–70.
12. Nazari S, Hassanzadeh S, Shokoohi-Yekta M, Kharrazi SK, Farzad V. Conditions of effectiveness and near and far transfer effects of executive function’s interventions: systematic review. Middle Eastern Journal of Disability Studies. 2020;10:12. [Persian] [Article]
13. Kroesbergen EH, van ’t Noordende JE, Kolkman ME. Training working memory in kindergarten children: effects on working memory and early numeracy. Child Neuropsychol. 2014;20(1):23–37. [DOI]
14. Mohammadbeigi A, Mohammadsalehi N, Aligol M. Validity and reliability of the instruments and types of measurments in health applied researches. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 2015;13(12):1153–70. [Persian] [Article]
15. Diamond A. Executive functions. Annu Rev Psychol. 2013;64:135–68. [DOI]
16. Exceptional Education Organization. Wechsler Children's Intelligence Scale. 4th ed. Tehran: Exceptional Education Organization; 2018. [Persian]
17. Mohammad Esmaeil E. Azmoon Riaziat Iran KeyMath [Iranian Mathematical Test of Keymath]. Tehran: Exceptional Education Organization; 2002. [Persian]
18. Delavar A. Educational and psychological Research. Tehran: Virayesh Publication; 2006, pp: 99. [Persian]
19. Shipstead Z, Redick TS, Engle RW. Is working memory training effective? Psychol Bull. 2012;138(4):628–54. [DOI]
20. Chein JM, Morrison AB. Expanding the mind’s workspace: training and transfer effects with a complex working memory span task. Psychon Bull Rev. 2010;17(2):193–9. [DOI]
21. Karbach J, Unger K. Executive control training from middle childhood to adolescence. Front Psychol. 2014;5:390. [DOI]
22. Liu Q, Zhu X, Ziegler A, Shi J. The effects of inhibitory control training for preschoolers on reasoning ability and neural activity. Sci Rep. 2015;5(1):14200. [DOI]
23. Bull R, Lee K. Executive functioning and mathematics achievement. Child Dev Perspect. 2014;8(1):36–41. [DOI]
24. Melby-Lervåg M, Hulme C. Is working memory training effective? A meta-analytic review. Dev Psychol. 2013;49(2):270–91. [DOI]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
