مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: ورزش و فعالیت بدنی نقش بسیار مهمی در سلامت عمومی افراد جامعه به‌خصوص جانبازان و معلولین دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی و شناسایی موانع عدم حضور معلولین و جانبازان در فعالیت‌های ورزشی براساس نظریهٔ داده‌بنیاد بود.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر از نوع کیفی بود و با استفاده از نظریهٔ داده‌بنیاد انجام شد. شرکت‌کنندگان در مطالعهٔ حاضر ۳۰ نفر از معلولین و جانبازان، کارشناسان و اساتید بودند که به‌‌صورت هدف‌مند برای مصاحبهٔ عمیق و اکتشافی انتخاب شدند. مصاحبه تا اشباع نظری ادامه یافت و بعد از ۲۵ مصاحبه اشباع نظری حاصل شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها از کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، عدم تمایل‌ افراد جانباز و معلول به شرکت در فعالیت‌های ورزشی با ۶ عامل اصلی و ۲۱ عامل فرعی در قالب ابعاد شش‌گانهٔ مدل پارادایمی شامل عوامل علّی (شامل عوامل فردی، اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی و روحی‌روانی)، عوامل زمینه‌ای (شامل تعریف جانباز و معلول، فقدان آموزش‌وپژوهش)، عوامل مداخله‌گر (عوامل مداخله‌گر محدودکننده شامل آسیب‌های به‌کارگیری مدیر ناکارآمد، شکاف‌های قانونی و موانع ساختاری و عوامل مداخله‌گر تسهیل‌کننده شامل  توسعهٔ منابع انسانی و ظرفیت‌های بالقوۀ جانبازان و معلولین)، راهبرد (شامل راهبردهای فردی، اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی و روحی‌روانی)، پیامدها (شامل جانبازان و معلولین، رشد اجتماعی و موفقیت سازمانی) و پدیدۀ محوری (عدم حضور جانبازان و معلولین در فعالیت‌های ورزشی) شناسایی شد.
نتیجه‌گیری: باتوجه به یافته‌های این پژوهش، شناسایی عوامل و موانع مدیریتی، اجتماعی، اقتصادی، روحی‌روانی و فردی می‌تواند به‌عنوان میانبری هدایتی و تسهیلی برای مشارکت و حضور فعال جانبازان و معلولین در فعالیت‌های ورزشی باشد.