مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: افسردگی پس از زایمان تأثیرات منفی زیادی بر زنان و فرزندان آنان دارد. این پژوهش با هدف بررسی اثر‌بخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر تصویر بدنی و افسردگی زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری شصت‌روزه با گروه گواه بود. جامعه‌ٔ آماری را زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان شهر اصفهان در سال ۱۳۹۷ تشکیل دادند. تعداد ۲۸ زن به‌روش دردسترس انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در گروه رفتاردرمانی دیالکتیک و گروه گواه قرار گرفتند (هر گروه چهارده نفر). برای جمع‌آوری داده‌ها، مقیاس افسردگی پس از زایمان ادینبورگ (کاکس و همکاران، ۱۹۸۷)، مقیاس استاندارد رضایت از تصویر تن (سوئوتو و گارسیا، ۲۰۰۲) و پرسش‌نامهٔ افسردگی بک-ویرایش دوم (بک و همکاران، ۱۹۹۶) استفاده شد. صرفاً گروه آزمایش مداخلهٔ رفتاردرمانی دیالکتیک را به‌شکل گروهی، در نُه جلسهٔ نوددقیقه‌ای دریافت کرد. تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار SSPS نسخهٔ ۲۳ با استفاده از روش‌ تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها (۰٫۰۵=α) لحاظ شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، افسردگی (۰٫۰۰۱>p) و تصویر بدنی (۰٫۰۴۲=p) بین گروه آزمایش و گروه گواه تفاوت معناداری داشتند. متغیرهای مذکور از مرحلهٔ پس‌آزمون تا مرحلهٔ پیگیری دارای تفاوت معناداری بودند (۰٫۰۰۱>p). اثر متقابل مراحل آزمون با گروه مشخص کرد، افسردگی و تصویر بدنی تفاوت معناداری داشتند (۰٫۰۰۱>p). همچنین در گروه آزمایش، بین مراحل پس‌آزمون و پیگیری در متغیر افسردگی تفاوت معنادار مشاهده نشد که حاکی‌از پایداری اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک در مرحلۀ پیگیری بر متغیر مذکور بود (۰٫۰۶۳=p)؛ اما بین مراحل پس‌آزمون و پیگیری در متغیر تصویر بدنی تفاوت معنادار مشاهده شد که حاکی‌از پایدارنبودن اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک در مرحلۀ پیگیری بر متغیر مذکور بود (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: برطبق یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود که رفتاردرمانی دیالکتیک بر بهبود تصویر بدنی و کاهش افسردگی زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان مؤثر است.