مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: فقدان مهارت‌های خودمراقبتی در بیماران قلبی و بستری‌شدن مکرر آن‌ها از چالش‌های مهم است. مطالعهٔ حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان شناختی-رفتاری مبتنی‌بر سبک زندگی سالم بر بهبود خودمراقبتی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی انجام شد.
روش‌بررسی :روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری دوماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش، بیماران مبتلا به نارسایی قلبی بیمارستان شفا در کرمان بودند که در طی تابستان‌۱۳۹۲ تا بهار۱۳۹۳ به بیمارستان مراجعه کردند. تعداد ۳۰ بیمار قلبی از میان این بیماران به گروه آزمایش و گروه گواه به‌طور تصادفی اختصاص یافتند (هر گروه پانزده نفر) که با ریزش ۴ نفر از اعضای گروه آزمایش، تعداد نهایی نمونه، ۳۶ نفر شد. از پرسشنامهٔ جمعیت‌شناختی به‌منظور همتاسازی دو گروه استفاده شد. خودمراقبتی برای تمامی شرکت‌کنندگان در هر سه مرحلهٔ پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری توسط مقیاس رفتار خودمراقبتی نارسایان قلبی اروپا (جارسما و همکاران، ۲۰۰۹) اندازه‌گیری شد. گروه آزمایش براساس بستۀ آموزشی بارلو و همکاران (۲۰۰۱) تحت مداخلهٔ ارتقای سبک زندگی سالم به‌شیوه‌ٔ شناختی-رفتاری طی هشت جلسهٔ گروهی، به‌صورت یک‌بار در هفته قرار گرفت. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌های تکراری و آزمون تعقیبی توکی ازطریق نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۱۹ و در سطح معناداری ۰٫۰۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: اثر زمان و اثر متقابل زمان و گروه بر متغیر خودمراقبتی معنادار بود (۰٫۰۰۱=p). مداخلهٔ ارتقای سبک زندگی سالم به‌شیوهٔ شناختی-رفتاری بر خودمراقبتی گروه آزمایش، اثر معناداری داشت (۰٫۰۰۱=p). به‌علاوه، در گروه آزمایش بین میانگین نمرات متغیر خودمراقبتی در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون تفاوت معناداری مشاهده شد (۰٫۰۲۵=p)؛ اما بین میانگین نمرات متغیر مذکور در مراحل پس‌آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود نداشت (۰٫۲۸۰=p) که حاکی‌از ماندگاری اثربخشی مداخله در مرحلۀ پیگیری بود.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، باتوجه به اهمیت سبک زندگی بیماران قلبی، مداخلهٔ سبک زندگی سالم به‌شیوهٔ شناختی-رفتاری موجب می‌شود توانایی خودمراقبتی در بیماران قلبی ارتقا پیدا کند.