مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: باوجود تنوع در تابلوهای بالینی اختلال طیف اتیسم، مشکلات حسی-حرکتی، ویژگی همه‌جا حاضر در این اختلال است. از روش‌های پرداختن به مشکلات حسی-حرکتی، استفاده از ظرفیت‌های بازی در برنامه‌های مداخلاتی است. پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش بازی‌درمانی در مداخلات حسی-حرکتی اختلال طیف اتیسم انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر، مروری نظام‌مند بود. مقاله‌های بین سال‌های ۲۰۰۰تا۲۰۲۳ با کلید‌واژه‌های symptoms، sensory playtherapy، autism و... در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، ProQuest، PsycINFo، ScienceDirect، Google scholar و Springer و کلید‌واژه‌های فارسی بازی‌درمانی حسی، اتیسم، مداخله، اثربخشی، علائم اتیسم در پایگاه‌های SID و Magiran بااستفاده از دستورعمل پریزما بررسی شد. در پایان باتوجه به ملاک‌های ورود و خروج، انتخاب دوازده مقاله صورت گرفت.
یافته‌ها: درمقایسه با تعداد مطالعات خارج از ایران، در مطالعات ایرانی بیشتر از عنوان و کارکرد بازی در پژوهش‌های مداخلات حسی-حرکتی استفاده شده است؛ به‌علاوه به‌لحاظ نوع بازی، سهم بیشتر از مطالعات بررسی‌شده اعم‌از داخلی و خارجی به‌ترتیب به استفاده از بازی‌های واقعیت مجازی، استفاده از بازی‌های حرکتی و بازی‌های اوقات‌فراغت، استفاده از شن‌بازی، اختصاص دارد؛ همچنین طول مدت‌زمان اجرای مداخله با اثربخشی بیشتر آن دارای رابطهٔ مستقیم است.
نتیجه‌گیری: استفاده از بازی‌های حرکتی و بازی‌های اوقات‌فراغت که کل بدن کودک را درگیر فعالیت بازی می‌کند، در جذب همکاری کودک دارای اختلال طیف اتیسم و بهبود گسترهٔ وسیعی از علائم، مؤثرتر از سایر روش‌های بازی است. علاوه‌براین مدت‌زمان مداخلات بازی‌درمانی حسی-حرکتی می‌تواند عامل مؤثری در بهبود میزان و دامنهٔ اثربخشی این مداخلات باشد.