مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

نسرین بهنام نژاد, سعید رضایی, نورعلی فرخی, احمد سلحشوری

چکیده
زمینه و هدف: باوجود تنوع در تابلوهای بالینی اختلال طیف اتیسم، مشکلات حسی-حرکتی، ویژگی همه‌جا حاضر در این اختلال است. از روش‌های پرداختن به مشکلات حسی-حرکتی، استفاده از ظرفیت‌های بازی در برنامه‌های مداخلاتی است. پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش بازی‌درمانی در مداخلات حسی-حرکتی اختلال طیف اتیسم انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر، مروری نظام‌مند بود. مقاله‌های بین سال‌های ۲۰۰۰تا۲۰۲۳ با کلید‌واژه‌های symptoms، sensory playtherapy، autism و... در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، ProQuest، PsycINFo، ScienceDirect، Google scholar و Springer و کلید‌واژه‌های فارسی بازی‌درمانی حسی، اتیسم، مداخله، اثربخشی، علائم اتیسم در پایگاه‌های SID و Magiran بااستفاده از دستورعمل پریزما بررسی شد. در پایان باتوجه به ملاک‌های ورود و خروج، انتخاب دوازده مقاله صورت گرفت.
یافته‌ها: درمقایسه با تعداد مطالعات خارج از ایران، در مطالعات ایرانی بیشتر از عنوان و کارکرد بازی در پژوهش‌های مداخلات حسی-حرکتی استفاده شده است؛ به‌علاوه به‌لحاظ نوع بازی، سهم بیشتر از مطالعات بررسی‌شده اعم‌از داخلی و خارجی به‌ترتیب به استفاده از بازی‌های واقعیت مجازی، استفاده از بازی‌های حرکتی و بازی‌های اوقات‌فراغت، استفاده از شن‌بازی، اختصاص دارد؛ همچنین طول مدت‌زمان اجرای مداخله با اثربخشی بیشتر آن دارای رابطهٔ مستقیم است.
نتیجه‌گیری: استفاده از بازی‌های حرکتی و بازی‌های اوقات‌فراغت که کل بدن کودک را درگیر فعالیت بازی می‌کند، در جذب همکاری کودک دارای اختلال طیف اتیسم و بهبود گسترهٔ وسیعی از علائم، مؤثرتر از سایر روش‌های بازی است. علاوه‌براین مدت‌زمان مداخلات بازی‌درمانی حسی-حرکتی می‌تواند عامل مؤثری در بهبود میزان و دامنهٔ اثربخشی این مداخلات باشد.

نوشین زندی, حمزه احمدیان, محمود گودرزی

چکیده
هدف و زمینه: بهزیستی ذهنی زوجین ناشی‌از درک روانی و عاطفی است که زوجین از ابتدای تشکیل خانواده در آن نقش دارند و ارزشیابی زندگی برحسب رضایت و تعامل بین حالات عاطفی مثبت و منفی را نشان می‌دهد. پژوهش حاضر باهدف مدل‌سازی روابط ساختاری سلامت خانوادهٔ اصلی و ناگویی خُلقی و باورهای ارتباطی با بهزیستی ذهنی زوجین با نقش واسطه‌ای بخشش انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعهٔ آماری را تمامی زوجین متأهل مراجعه‌کننده به مراکز مشاورهٔ شهرستان جوانرود تشکیل دادند. باتوجه به ملاک‌های ورود، حجم نمونه دویست زوج در نظر گرفته شد؛ اما ۲۲ پرسش‌نامه به‌علت وجود نقص در تکمیل‌کردن سؤالات از تحلیل کنار گذاشته شد. ابزارهای گردآوری داده‌ها شامل مقیاس بهزیستی ذهنی در ارتباط زوجین (اوربانو-کونترراس و همکاران، ۲۰۱۸)، مقیاس سلامت خانوادهٔ اصلی (‌هاوشتات و همکاران، ۱۹۸۵)، پرسش‌نامهٔ ناگویی خُلقی تورنتو (بگبی و همکاران، ۱۹۹۴)، پرسش‌نامهٔ باورهای ارتباطی (رومنس و دی‌بورد، ۱۹۹۵) و مقیاس سنجش بخشش در خانواده (پولارد و اندرسون، ۱۹۹۸) بود. به‌منظور تحلیل داده‌ها از روش آماری مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم‌افزار Smart PLS نسخهٔ ۳ استفاده شد.
یافته‌ها: ضرایب اثر سلامت خانوادهٔ اصلی بر بهزیستی ذهنی در روابط زوجین (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۴۱=β)، باورهای ارتباطی بر بهزیستی ذهنی در روابط زوجین (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۲۱۳=β)، سلامت خانوادهٔ اصلی بر بخشش (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۳۰۳=β)، باورهای ارتباطی بر بخشش (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۲۷۳=β) و بخشش بر بهزیستی ذهنی در روابط زوجین (۰٫۰۰۲=p، ۰٫۲۵۲=β) مثبت و معنادار و ضریب اثر ناگویی خُلقی بر بخشش (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۴۸۱-=β) منفی و معنادار بود. اثر واسطه‌گری بخشش در رابطهٔ سلامت خانوادهٔ اصلی بر بهزیستی ذهنی در روابط زوجین (۰٫۰۱۸=p، ۰٫۰۷۶=β) مثبت و معنادار و اثر غیرمستقیم ناگویی خُلقی ازطریق بخشش بر بهزیستی ذهنی در روابط زوجین (۰٫۰۰۲=p، ۰٫۱۲۱-=β) منفی و معنادار و اثر واسطه‌گری بخشش در رابطهٔ باورهای ارتباطی بر بهزیستی ذهنی در روابط زوجین (۰٫۰۰۷=p، ۰٫۰۶۹=β) مثبت و معنادار بود.
نتیجه‌گیری: باتوجه به یافته‌های پژوهش، بخشش در روابط میان سلامت خانوادهٔ اصلی و ناگویی خُلقی و باورهای ارتباطی با بهزیستی ذهنی زوجین نقش میانجی دارد.

علی قائمی, یوسف خیری, شقایق یزدانی, بهزاد شالچی

چکیده
زمینه و هدف: آسیب‌پذیری هیجانی عامل مهمی در سلامت روان است. هدف پژوهش، بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس آسیب‌پذیری هیجانی (یاماگوچی و همکاران، ۲۰۲۲) در جامعهٔ ایرانی بود.
روش‌بررسی: این پژوهش با هدف توسعهٔ ابزار و روش‌شناسی انجام شد. پس از ترجمه و اصلاح نسخهٔ انگلیسی مقیاس، روایی محتوایی با نظر ده متخصص روان‌شناسی با استفاده از شاخص‌های ضریب روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) و روایی صوری با نظرسنجی از ۱۵ نفر از پاسخ‌دهندگان به مقیاس ارزیابی شد. پایایی مقیاس با آلفای کرونباخ و بازآزمایی مقیاس (و حجم نمونهٔ آماری ۵۰ نفر) بررسی شد. نمونه‌گیری برای تحلیل عاملی تأییدی به‌صورت خوشه‌ای تصادفی از ۴۰۰ دانشجوی دانشگاه زنجان در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ انجام شد. روایی همگرای مقیاس با مقیاس‌های تحمل پریشانی (سیمونز و گاهر، ۲۰۰۵) و پریشانی روان‌شناختی (کسلر و همکاران، ۲۰۰۲) ارزیابی شد. تحلیل‌های آماری در نرم‌افزار‌های SPSS و AMOS با خطای آماری نوع اول ۵ درصد محاسبه شدند.  
یافته‌ها: برای تمامی گویه‌ها CVR بین ۰٫۸ تا ۱ برآورد گردید. برای کل ابزار CVI بیش از ۰٫۶۳ محاسبه گردید که نشان‌دهندهٔ مناسب بودن گویه‌ها بود. آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی بازآزمایی کل مقیاس و همهٔ خرده‌مقیاس‌های آن، بالای ۰٫۷ بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد شاخص‌های برازش مدل نیز قابل قبول است (۱٫۵۵=X²/df و ۰٫۹۵=GFI و۰٫۹۳=AGFI و ۰٫۹۱=IFI و ۰٫۹۰=CFI و ۰٫۰۳۷=RMSEA). نتایج روایی همگرا نشان داد همبستگی پیرسون آسیب‌پذیری هیجانی با تحمل پریشانی ۰٫۴۰- و با پریشانی روان‌شناختی ۰٫۵۲ بود.
نتیجه‌گیری: این مقیاس برای سنجش آسیب‌پذیری هیجانی در دانشجویان ایرانی مناسب است و در روان‌شناسی بالینی، سلامت و مشاوره کاربرد دارد.

سیده‌ معصومه حسینی, علیرضا کاکاوند, مینا نوروزی تبریزی نژاد

چکیده
زمینه و هدف: صمیمیت زناشویی نقش مهمی در پویایی خانواده دارد و بر جنبه‌های مختلف روابط خانوادگی و رفاه فردی تأثیر می‌گذارد. پژوهش حاضر باهدف تدوین مدل ساختاری انسجام خانواده و دشواری تنظیم هیجانی مادر با صمیمیت زناشویی با نقش واسطه‌ای رابطهٔ والد-کودک در مادران دارای کودک مبتلا به نشانگان نافرمانی مقابله‌ای انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعهٔ آماری پژوهش را مادران دارای کودک مبتلا به نشانگان نافرمانی مقابله‌ای مناطق ده و یازدهٔ شهر تهران تشکیل دادند که در سال ۱۴۰۲ مشغول به تحصیل بودند. از بین آن‌ها ۲۰۲ نفر با روش دردسترس به‌عنوان نمونهٔ پژوهش انتخاب شد. ابزارهای پژوهش پرسش‌نامهٔ رابطهٔ والد-کودک (دریسکول و پیانتا، ۲۰۱۱)، پرسش‌نامهٔ انسجام سازمان‌یافتهٔ خانواده (فیشر و همکاران، ۱۹۹۲)، مقیاس دشواری‌ در تنظیم هیجانی (گراتز و رومر، ۲۰۰۴) و مقیاس صمیمیت زناشویی (والکر و تامپسون، ۱۹۸۳) بود. داده‌های جمع‌آوری‌شده در نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۶ و AMOS نسخهٔ ۲۹ تحلیل شد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از مدل‌یابی معادلات ساختاری صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها، ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، اثرات مستقیم انسجام خانواده (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۵۵=β) و دشواری تنظیم هیجانی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۱۸-=β) بر صمیمیت زناشویی معنادار بود؛ همچنین نقش واسطه‌ای رابطهٔ والد-کودک بر ارتباط غیرمستقیم بین انسجام خانواده (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۳۸=β) و دشواری تنظیم هیجانی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۱۶۸-=β) با صمیمیت زناشویی تأیید شد؛ به‌علاوه شاخص‌های برازش مدل از برازش پذیرفتنی مدل ساختاری با داده‌های پژوهش حمایت کردند (۰٫۹۲۳GFI= و ۰٫۷۱۰PCFI= و ۰٫۶۷۳PNFI= و ۰٫۹۵۷CFI= و ۰٫۹۵۶IFI= و ۰٫۰۷۲=RMSEA و ۲٫۰۵۵=X²/df).
نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج پژوهش حاضر، در تدوین مداخلات درمانی برای افزایش صمیمیت زناشویی در مادران دارای کودک مبتلا به نافرمانی مقابله‌ای، باید به نقش عوامل سببی و اثرگذار ازجمله رابطهٔ والد-کودک و دشواری تنظیم هیجانی و انسجام خانواده توجه ویژه شود.

زهرا جلالی, اکبر اعتباریان خوراسگانی, بدری شاه طالبی, رضا ابراهیم‌زاده دستجردی

چکیده
زمینه و هدف: توانمندسازی زنان به‌عنوان یکی از نیروهای اصلی در دستیابی به توسعه، تبدیل به یکی از موضوعات مهم در دو زمینهٔ توسعه و اقتصاد شده است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل توانمندسازی زنان با رویکرد توسعهٔ سیاسی پایدار در ایران با روش تحلیل مضمون بود.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر تفسیری بود و به‌روش کیفی اجرا شد. گردآوری داده‌ها میدانی و راهبرد پژوهش تحلیل مضمون بود که در شش گام انجام گرفت. داده‌ها بااستفاده از مصاحبهٔ نیمه‌ساختاریافته با نوزده نفر از خبرگان موضوعی و دانشگاهی جمع‌آوری شد. انتخاب مشارکت‌کنندگان به‌شکل هدفمند معیارمحور صورت گرفت. برای روایی داده‌های کیفی از روش گوبا و لینکلن و برای سنجش پایایی کدگذاری‌ها، از ضریب هولستی استفاده شد.
یافته‌ها: تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌روش تحلیل مضمون، منجربه استخراج ۱۴۴ مضمون پایه و ۳۵ مضمون سازمان‌دهنده و سیزده مضمون فراگیر شد و شناسایی عوامل توانمندسازی زنان با رویکرد توسعهٔ سیاسی پایدار در ایران صورت گرفت. عوامل مؤثر بر توانمندسازی زنان عبارت بود از: توانمندسازی ازطریق اصلاحات فرهنگی؛ توانمندسازی ازطریق اصلاحات اجتماعی؛ توانمندسازی ازطریق اصلاحات سیاسی؛ توانمندسازی ازطریق اصلاحات کسب‌وکار؛ توانمندسازی ازطریق قوانین و مقررات؛ توازن بین نقش‌های مادری و نقش‌های اجتماعی؛ توانمندسازی روان‌شناختی زنان؛ ظهور جامعهٔ متوازن و منسجم؛ توانمندسازی ازطریق آموزش؛ توانمندسازی اقتصادی؛ تقویت عزت‌نفس اجتماعی زنان؛ توانمندسازی جسمی و روحی زنان؛ توانمندسازی مبتنی‌بر آموزه‌های دینی.
نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان داد، توانمندسازی زنان با تغییرات در باورها و سنت‌ها و رفتارهای فرهنگی است که ازطریق آموزش و نهادینه‌سازی آموزه‌های دینی حمایتگر، محقق می‌شود. این تحول در نظام‌های آموزشی رسمی و غیررسمی برای توانمندسازی زنان ضرورت دارد. لازم است آموزه‌های ناب دینی برای مردان و زنان برابر و پررنگ‌تر شود تا اصلاحات فرهنگی گسترده‌تری اتفاق بیفتد و محیط سیاسی نیز متعادل شود.

پریساسادات برهانی نائینی, شهناز خالقی پور, حمیدرضا عریضی سامانی

چکیده
زمینه و هدف: هنگامی‌که پرخوری هیجانی به‌طور مکرر اتفاق بیفتد و به اصلی‌ترین روش فرد برای مقابله با احساساتش تبدیل شود، می‌تواند سلامت و بهزیستی روانی را تهدید کند؛ در این میان به نقش مداخلات درمانی مؤثر، توجه شده است؛ ازاین‌رو پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ اثربخشی درمان شناختی‌رفتاری و طرح‌واره‌درمانی بر خوردن هیجانی و ادراک طرد مادر در زنان مبتلا به اختلال پرخوری انجام گرفت.
روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری همراه با انتخاب گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش را زنان مبتلا به اختلال پرخوری تشکیل دادند که به مراکز تغذیه و رژیم‌درمانی شهر نایین در سال ۱۴۰۰ مراجعه کردند. با روش نمونه‌گیری هدفمند، ۲۷ فرد واجد شرایط دارای ادراک طرد والدینی (مادر) وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در سه گروه درمان شناختی‌رفتاری و طرح‌واره‌درمانی و گواه قرار گرفتند. ابزارها برای جمع‌آوری داده‌ها مقیاس پرخوری (گورمالی و همکاران، ۱۹۸۲) و پرسش‌نامهٔ طرد و پذیرش والدینی فرم مادر (روهنر و همکاران، ۲۰۰۵) و پرسش‌نامهٔ رفتار خوردن داچ (وان استرین و همکاران، ۱۹۸۶) بود. فقط گروه‌های آزمایش مداخلات درمان شناختی‌رفتاری و طرح‌واره‌درمانی را طی ده جلسهٔ نوددقیقه‌ای دریافت کردند. تحلیل داده‌ها به‌کمک آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی با نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ در سطح معناداری ۰٫۰۵ انجام گرفت.
یافته‌ها: در متغیرهای خوردن هیجانی و ادراک طرد مادر، در پس‌آزمون و پیگیری، بین گروه طرح‌واره‌درمانی و گروه درمان شناختی‌رفتاری تفاوت معنادار وجود داشت (۰٫۰۰۱>p). در پس‌آزمون و پیگیری، بین گروه‌های طرح‌واره‌درمانی و گواه در متغیرهای خوردن هیجانی و ادراک طرد مادر و همچنین بین گروه‌های درمان شناختی‌رفتاری و گواه در متغیر خوردن هیجانی تفاوت معنادار مشاهده شد (۰٫۰۰۱>p). در مرحلهٔ پیگیری نیز تأثیر طرح‌واره‌درمانی درمقایسه با درمان شناختی‌رفتاری پایدارتر بود.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌ها، طرح‌واره‌درمانی به‌عنوان درمانی مؤثرتر بر کاهش خوردن هیجانی و ادراک طرد مادر در افراد مبتلا به اختلال پرخوری پیشنهاد می‌شود.

رقیه رئیسیان امیری, جمال صادقی, طهمورث آقاجانی هشتچین, حسین دایی زاده

چکیده
زمینه و هدف: از مسائل مهم درزمینهٔ روان‌شناسی تربیتی، عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان است. پژوهش حاضر باهدف مدل‌سازی روابط ساختاری سازگاری زناشویی والدین با عملکرد تحصیلی با میانجیگری سلامت عمومی در دانش‌آموزان دورۀ متوسطه انجام شد.
روش‌بررسی: روش این پژوهش از نوع تحلیلی‌همبستگی مبتنی‌بر روش مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعهٔ آماری را دانش‌آموزان دورهٔ متوسطۀ دوم در مدارس دولتی شهر بابل در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ تشکیل دادند که به‌روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای، ۲۹۰ نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها، مقیاس سازگاری زناشویی (اسپانیر، ۱۹۷۶) و پرسش‌نامهٔ سلامت عمومی (گلدبرگ و هیلر، ۱۹۷۹) و برای سنجش عملکرد تحصیلی از نمرهٔ معدل نیم‌سال اول سال تحصیلی دانش‌آموزان استفاده شد. تحلیل داده‌ها در سطح معناداری ۰٫۰۵ با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل‌سازی معادلات ساختاری، در نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۳ و AMOS نسخهٔ ۲۲ صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، اثر مستقیم سازگاری زناشویی بر عملکرد تحصیلی (۰٫۲۴۱=β و ۰٫۰۲۸=p) و سلامت عمومی (۰٫۳۲۷-=β و ۰٫۰۴۱=p) و همچنین اثر مستقیم سلامت عمومی بر عملکرد تحصیلی (۰٫۵۷۰-=β و ۰٫۰۳۸=p) معنادار بود؛ ازطرفی اثر غیرمستقیم سازگاری زناشویی والدین بر عملکرد تحصیلی با میانجیگری سلامت عمومی معنادار بود (۰٫۰۰۱=p، ۰٫۵۷۰-=β) مقادیر شاخص‌های نکویی برازش حاکی‌از برازش مناسب مدل بود (۰٫۹۹۹GFI= و ۰٫۹۹۳AGFI= و ۰٫۹۹۷CFI= و ۲٫۶۷۵=X²/df و ۰٫۹۹۸NFI= و ۰٫۰۳۹RMSEA=).
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش مشخص کرد، سازگاری زناشویی والدین با میانجیگری سلامت عمومی بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان تأثیر می‌گذارد.
 

الهه باقری, کورش گودرزی, مهدی روزبهانی, کیوان کاکابرایی

چکیده
زمینه و هدف: اضطراب اجتماعی از اختلالات شایع‌تر اضطرابی است که می‌تواند منجربه علائم شناختی و عاطفی و رفتاری در فرد شود؛ ازاین‌رو پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ اثربخشی درمان فراشناختی و درمان راه‌حل‌محور و تمرینات استقامتی بر مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان دختر با اختلال اضطراب اجتماعی انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه و پیگیری یک‌ماهه بود. جامعهٔ آماری را دانش‌آموزان دختر مقطع (دورۀ) دوم متوسطهٔ نواحی سه‌گانهٔ آموزش‌وپرورش شهر کرمانشاه در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ تشکیل دادند. از این جامعه شصت نفر به‌صورت دردسترس و باتوجه به ملاک‌های ورود به مطالعه انتخاب شدند و به‌‌طور تصادفی در چهار گروه پانزده‌نفری (سه آزمایش و یک گواه) قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامهٔ اضطراب اجتماعی (کانور و همکاران، ۲۰۰۰) و پرسش‌نامهٔ مهارت‌های اجتماعی نوجوانان (ایندربیتزن و فوستر، ۱۹۹۲) بود. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۳ با روش آماری تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: در مراحل پس‌آزمون و پیگیری، هر سه درمان موجب افزایش رفتار اجتماعی مطلوب و کاهش رفتار اجتماعی نامطلوب دانش‌آموزان دختر با اختلال اضطراب اجتماعی شد (۰٫۰۰۱>p)؛ همچنین بین سه درمان، در پس‌آزمون متغیر رفتار اجتماعی مطلوب، درمان راه‌حل‌محور درمقایسه با تمرینات استقامتی اثربخش‌تر بود (۰٫۰۰۱>p). در پس‌آزمون متغیر رفتار اجتماعی نامطلوب نیز درمان راه‌حل‌محور درمقایسه با تمرینات استقامتی (۰٫۰۲۱=p) و در پیگیری متغیر رفتار اجتماعی نامطلوب، درمان فراشناختی (۰٫۰۰۸=p) و درمان راه‌حل‌محور (۰٫۰۰۱>p) درمقایسه با تمرینات استقامتی اثربخش‌تر بود.
نتیجه‌گیری: نتایج مشخص کرد، هر سه الگوی درمانی می‌تواند در نمونهٔ بالینی ایرانی به‌کار رود؛ اما درمان راه‌حل‌محور در رفتار اجتماعی مطلوب درمقایسه با تمرینات استقامتی اثربخش‌تر است؛ به‌علاوه این درمان در رفتار اجتماعی نامطلوب درمقایسه با دو درمان فراشناختی و تمرینات استقامتی اثربخشی بیشتری دارد.

محمود پیررسول زاده, جلال دهقانی زاده

چکیده
زمینه و هدف: افراد ناتوان هوشی، گروه اجتماعی آسیب‌پذیری هستند که جنبه‌های سلامت جسمانی و کیفیت زندگی و توانایی فرد برای زندگی مستقل آن‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است؛ بنابراین بررسی عواملی که موجب افزایش کیفیت زندگی در این گروه شود، ضروری است. پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیرات تعادل عملکردی و کارکردهای شناختی و خطر سقوط بر کیفیت زندگی افراد با ناتوانی هوشی انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش توصیفی‌تحلیلی از نوع مطالعات همبستگی بود. جامعهٔ آماری پژوهش را بزرگسالان ناتوان هوشی با دامنهٔ سنی ۱۸تا۵۵ سال در طبقه‌بندی‌های خفیف و متوسط و شدید از شهرهای اردبیل و تبریز و ارومیه تشکیل دادند. تحقیق حاضر در سال ۱۴۰۰ انجام گرفت. آزمودنی‌ها را ۶۱ نفر از بزرگسالان ناتوان هوشی تشکیل دادند که با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌های مربوط به کیفیت زندگی از پرسش‌نامهٔ کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی ۲۶گویه‌ای (سازمان بهداشت جهانی، ۱۹۹۶)، برای به‌دست‌آوردن نقص کارکردهای شناختی از آزمون کارکردهای شناختی Prudhoe (کای و همکاران، ۲۰۰۳)، برای اندازه‌گیری خطر سقوط از ابزار ارزیابی خطر سقوط جانز هاپکینز (پو و همکاران، ۲۰۰۷) و برای اندازه‌گیری تعادل عملکردی از آزمون دسترسی عملکردی (دانکن و همکاران، ۱۹۹۰) استفاده شد. به‌منظور بررسی رابطهٔ بین کیفیت زندگی با کارکردهای شناختی و خطر سقوط و تعادل عملکردی، روش همبستگی پیرسون و برای پیش‌بینی کیفیت زندگی، تحلیل رگرسیون به‌کار رفت. تحلیل داده‌ها به‌کمک نسخهٔ ۲۴ نرم‌افزار SPSS در سطح معناداری ۰٫۰۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد، بین کیفیت زندگی با تعادل عملکردی ارتباط معناداری وجود داشت (۰٫۲۱=p و ۰٫۲۹۶=r)؛ همچنین ۸٫۹درصد از تغییرات کیفیت زندگی بزرگسالان با ناتوانی هوشی ازطریق تعادل عملکردی تبیین شد.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های تحقیق، بین کیفیت زندگی و تعادل عملکردی ارتباط مثبت و معنادار وجود دارد؛ همچنین پیش‌بینی کیفیت زندگی افراد با ناتوان هوشی ازطریق تعادل عملکردی امکان‌پذیر است.

رضا کوثری, فواد صیدی, هومن مینونژاد, مصطفی ورمزیار

چکیده
زمینه و هدف: آسیب مچ پا از آسیب‌های شایع‌تر ورزشی است. افراد مبتلا به بی‌ثباتی عملکردی، الگوی به‌کارگیری عضلات و نرخ آتش عصبی‌عضلانی متفاوتی درمقایسه با افراد سالم دارند. پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ میزان فعالیت الکترومایوگرافی منتخبی از عضلات اندام تحتانی بااستفاده از واقعیت مجازی در فاز‌های فیدبکی و فیدفورواردی در بازیکنان بدمینتون مرد با و بدون‌بی‌ثباتی عملکردی مچ ‌پا حین فرود تک‌پا انجام شد.
روش‌بررسی: روش تحقیق حاضر از نوع نیمه‌تجربی بود. جامعهٔ آماری پژوهش را بدمینتونیست‌های ۱۵تا۱۸ساله تشکیل دادند که در سطح حرفه‌ای فعالیت داشتند. نمونهٔ تحقیق شامل سی بدمینتونیست داوطلب واجد شرایط بود که به دو گروه پانزده‌نفره با و بدون‌بی‌ثباتی مچ پا تقسیم شدند. فعالیت الکترومایوگرافی عضلات درشت‌نی قدامی و نازک‌نی بلند و دوقلوی خارجی در دو فاز فیدفورواردی و فیدبکی بااستفاده از واقعیت مجازی هدف مطالعه قرار گرفت. پس از بررسی نرمال‌بودن توزیع داده‌ها، از آزمون‌های تی مستقل و یومن‌ویتنی برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با سطح معناداری ۰٫۰۵ در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۷ استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج آزمون تی مستقل و یومن‌ویتنی نشان داد، فعالیت الکترومایوگرافی در فاز فیدفورواردی بااستفاده از واقعیت مجازی در عضلات درشت‌نی قدامی (۰٫۰۰۳=p) و دوقلوی خارجی (۰٫۰۰۱>p) و در فاز فیدبکی بااستفاده از واقعیت مجازی در عضلات درشت‌نی قدامی (۰٫۰۰۶=p) و دوقلوی خارجی (۰٫۰۰۱>p) در گروه بدون‌بی‌ثباتی عملکردی مچ پا درمقایسه با گروه با‌بی‌ثباتی عملکردی مچ پا، به‌صورت معناداری بیشتر بود؛ همچنین تفاوت معناداری در فعالیت الکترومایوگرافی عضلهٔ نازک‌نی بلند در فاز فیدبکی (۰٫۳۹۲=p) و فاز فیدفورواردی (۰٫۳۴۵=p) مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: استفاده از واقعیت مجازی فعالیت الکتریکی عضلات مچ پا را تغییر می‌دهد. در فعالیت الکترومایوگرافی عضلات درشت‌نی قدامی و دوقلوی خارجی هنگام استفاده از واقعیت مجازی بین ورزشکاران با و بدون‌بی‌ثباتی عملکردی تغییراتی وجود دارد که گویای تأثیر واقعیت مجازی بر فعالیت الکترومایوگرافی عضلات مچ پا در این افراد است.