مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

فریده کبیری فرد, فاطمه حاجی خلیلی, مریم عرب زاده, فروغ خلیلی ماهانی, فاطمه آقائی میبدی, امیرمحمد رضایی, علی محمد سرداری, سحر سعیدی

چکیده
زمینه و هدف: اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی، اختلالی عصبی‌رشدی است. پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی تحریک مستقیم الکتریکی آندی در قشر پیش‌پیشانی پشتی‌جانبی بر نظم‌جویی شناختی هیجان در نوجوانان دارای اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی انجام شد.
روش‌بررسی: روش این مطالعه از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. از بین نوجوانان ۱۴تا۱۸ سال دارای علائم اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی مراجعه‏کننده به کلینیک‏های روان‌پزشکی شهر کرمان، سی نفر داوطلب واجد شرایط به‌شکل تصادفی ساده وارد مطالعه شدند. سپس با گمارش تصادفی پانزده نفر در گروه مداخله و پانزده نفر در گروه گواه قرار گرفتند. نمرات متغیر نظم‌جویی شناختی هیجان ازطریق پرسش‌نامهٔ نظم‌جویی شناختی هیجان (گرانفسکی و کرایج، ۲۰۰۷) در دو نوبت زمانی قبل و بعد از درمان تحریک الکتریکی آندی مقایسه شد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از آزمون تحلیل کوواریانس صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ بود.
یافته‌ها: نتایج داد، نمرات پرسش‌نامهٔ نظم‌جویی شناختی هیجان در نوجوانان دارای اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی در گروه مداخله و بعد از دریافت درمان درمقایسه با گروه گواه، به‌طور معناداری افزایش پیدا کرد (۰٫۰۰۱>p). نتایج مربوط به اندازهٔ اثر مشخص کرد، ۵۸درصد از تفاوت بین گروه مداخله و گواه در متغیر نظم‌جویی شناختی هیجان ناشی‌از اجرای تحریک الکتریکی آندی مغز بود.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش مشخص کرد، از تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای مغز می‌توان به‌عنوان درمانی مکمل برای بهبود نظم‌جویی شناختی هیجان در نوجوانان دارای اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی استفاده کرد.

ایدا چوبساز, محبوبه طاهر, سید موسی طباطبایی, عباسعلی حسین خانزاده

چکیده
زمینه و هدف: آسیب‌های کمال‌گرایی در شخصیت وسواسی در دوران همه‌گیری کووید۱۹ نیاز به درمان‌های روان‌شناختی دارد. پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ اثربخشی درمان پذیرش و تعهد مبتنی‌بر شفقت و طرح‌واره‌درمانی هیجان‌مدار بر کمال‌گرایی پرستاران مبتلا به صفات شخصیتی وسواسی-بی‌اختیاری انجام شد.
روش‌بررسی‌: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری همراه با گروه‌ گواه بود. جامعه‌ٔ آماری را پرستاران شاغل در بخش کرونای بیمارستان‌های تأمین اجتماعی شهرهای کرج و تهران در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ تشکیل دادند. از بین آن‌ها چهل نفر از پرستاران داوطلب واجد شرایط و دارای معیارهای ورود، با روش نمونه‌گیری دردسترس از بیمارستان‌های لواسانی و البرز، به‌عنوان نمونه وارد مطالعه شدند. سپس به‌تصادف در سه گروه طرح‌واره‌درمانی هیجان‌مدار (سیزده نفر) و درمان پذیرش و تعهد مبتنی‌بر شفقت (چهارده نفر) و گواه (سیزده نفر) قرار گرفتند. آزمودنی‌های دو گروه‌ آزمایش طی ده جلسه‌ٔ ۱۲۰دقیقه‌ای، گروه‌درمانی‌ طرح‌واره‌‌درمانی هیجان‌مدار و درمان پذیرش و تعهد مبتنی‌بر شفقت را دریافت کردند. ابزارهای پژوهش پرسش‌نامهٔ کمال‌گرایی چندبُعدی تهران (بشارت، ۱۳۸۶) و پرسش‌نامهٔ شخصیت (کرویگر و همکاران، ۲۰۱۳) بود. داده‌ها در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ و به‌روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ تحلیل شدند.
یافته‌ها: بین گروه درمان پذیرش و تعهد مبتنی‌بر شفقت با گروه گواه در کمال‌گرایی خودمدار در پس‌آزمون (۰٫۰۰۱>p) و پیگیری (۰٫۰۰۴=p) و کمال‌گرایی جامعه‌مدار در پس‌آزمون (۰٫۰۰۸=p) و پیگیری (۰٫۰۱۵=p) تفاوت معناداری مشاهده شد. گروه طرح‌واره‌درمانی هیجان‌مدار با گروه گواه در کمال‌گرایی خودمدار در پس‌آزمون (۰٫۰۰۳=p) و پیگیری (۰٫۰۳۱=p) و کمال‌گرایی جامعه‌مدار در پس‌آزمون (۰٫۰۳۶=p) تفاوت معناداری داد؛ اما اثر این مداخله در پیگیری بر کمال‌گرایی جامعه‌مدار معنادار نبود (۰٫۰۷۸=p).
نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاکی‌از تأثیر مشابه درمان پذیرش و تعهد مبتنی‌بر شفقت و طرح‌واره‌درمانی هیجان‌مدار بر کاهش کمال‌گرایی پرستاران است. باتوجه به شباهت این دو درمان دربارهٔ ارتباط با زمان حال، آموزش درزمینهٔ هیجان و نقص آن‌ها در شخصیت وسواسی، می‌توان از آن‌ها به‌عنوان درمان مکمل در شخصیت وسواسی استفاده کرد.

بهروز جهان دیده, عذرا غفاری نوران, اصغر نخستین گلدوست, آذر کیامرثی

چکیده
زمینه و هدف: زورگویی از رفتارهای مشکل‌ساز دورهٔ نوجوانی است. افراد زورگو سطوح پایین‌تری از شایستگی اجتماعی و تنظیم هیجان را نشان می‌دهند. پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های ذهن‌آگاهی بر شایستگی اجتماعی و بدتنظیمی هیجانی دانش‌آموزان زورگو انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری تحقیق را تمامی دانش‌آموزان پسر پایهٔ دوازدهم مدارس شهر سراب در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ تشکیل دادند. ازاین‌بین سی نفر داوطلب واجد شرایط به‌روش نمونه‌گیری دردسترس و پس از کسب معیارهای ورود، به‌عنوان نمونه وارد مطالعه شدند و در دو گروه پانزده‌نفره قرار گرفتند. ابزارهای به‌‌کاررفته در پژوهش، پرسش‌نامهٔ تجدیدنظرشدهٔ زورگو/قربانی الویوس (الویوس، ۲۰۰۶) و پرسش‌نامهٔ شایستگی اجتماعی (فلنر و همکاران، ۱۹۹۰) و مقیاس دشواری در تنظیم هیجان (گرتز و روئمر، ۲۰۰۴) بود. گروه آزمایش هشت جلسه آموزش ذهن‌آگاهی دریافت کرد و در این مدت برای گروه گواه هیچ آموزشی ارائه نشد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از تحلیل کوواریانس در برنامهٔ SPSS در سطح معناداری ۰٫۰۵ انجام گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، آموزش مهارت‌های ذهن‌آگاهی بر بهبود شایستگی اجتماعی (ضریب اثر=۰٫۲۵۹، ۰٫۰۰۹=p) و کاهش بدتنظیمی هیجانی (ضریب اثر=۰٫۲۶۴، ۰٫۰۰۶=p) دانش‌آموزان زورگو در گروه آزمایش مؤثر بود.
نتیجه‌گیری: به‌کارگیری آموزش مهارت‌های ذهن‌آگاهی برای حل مشکلات و نارسایی‌های مربوط به شایستگی اجتماعی و بدتنظیمی هیجانی دانش‌آموزان زورگو مؤثر است و می‌توان از این روش در پیشگیری از زورگویی بهره برد.

مستوره خرم, محمود شیخ, حسین صمدی

چکیده
زمینه و هدف: با توسعهٔ کارکردهای شناختی ازطریق مداخلات هدفمند، می‌توان ورزشکاران را برای مقابله با موقعیت‌های فشارزا بدون‌کاهش عملکرد، آماده کرد. پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی تحریک مستقیم الکتریکی فراجمجمه‌ای بر حافظهٔ کاری و عملکرد ورزشی دختران ژیمناست نوجوان انجام شد.
روش‌بررسی: روش این مطالعه از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. از بین نوجوانان ۱۲تا۱۵ سال ژیمناست ماهر استان یزد، ۲۴ نفر داوطلب واجد شرایط به‌شکل تصادفی ساده وارد مطالعه شدند و با گمارش تصادفی دوازده نفر در گروه مداخله و دوازده نفر در گروه گواه قرار گرفتند. امتیازات متغیر حافظهٔ کاری به‌وسیلهٔ آزمون N-back (کریچنر، ۱۹۵۸) و متغیر عملکرد ورزشی به‌وسیلهٔ پرسش‌نامهٔ عملکرد ورزشی (چاربونیو و همکاران، ۲۰۰۱) در دو نوبت زمانی قبل و بعد از درمان تحریک الکتریکی مغز مقایسه شد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از آزمون تحلیل کوواریانس در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۱۷ صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، امتیازات آزمون‌های حافظهٔ کاری و عملکرد ورزشی در نوجوانان ژیمناست در گروه مداخله بعد از دریافت درمان تحریک الکتریکی مغز درمقایسه با گروه گواه به‌طور معناداری افزایش پیدا کرد (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش مشخص کرد، از تحریک مستقیم الکتریکی فراجمجمه‌ای مغز می‌توان به‌عنوان پروتکلی مکمل برای بهبود حافظهٔ کاری و عملکرد ورزشی در ورزشکاران استفاده کرد.

نسرین بهنام نژاد, سعید رضایی, نورعلی فرخی, احمد سلحشوری

چکیده
زمینه و هدف: باوجود تنوع در تابلوهای بالینی اختلال طیف اتیسم، مشکلات حسی-حرکتی، ویژگی همه‌جا حاضر در این اختلال است. از روش‌های پرداختن به مشکلات حسی-حرکتی، استفاده از ظرفیت‌های بازی در برنامه‌های مداخلاتی است. پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش بازی‌درمانی در مداخلات حسی-حرکتی اختلال طیف اتیسم انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر، مروری نظام‌مند بود. مقاله‌های بین سال‌های ۲۰۰۰تا۲۰۲۳ با کلید‌واژه‌های symptoms، sensory playtherapy، autism و... در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، ProQuest، PsycINFo، ScienceDirect، Google scholar و Springer و کلید‌واژه‌های فارسی بازی‌درمانی حسی، اتیسم، مداخله، اثربخشی، علائم اتیسم در پایگاه‌های SID و Magiran بااستفاده از دستورعمل پریزما بررسی شد. در پایان باتوجه به ملاک‌های ورود و خروج، انتخاب دوازده مقاله صورت گرفت.
یافته‌ها: درمقایسه با تعداد مطالعات خارج از ایران، در مطالعات ایرانی بیشتر از عنوان و کارکرد بازی در پژوهش‌های مداخلات حسی-حرکتی استفاده شده است؛ به‌علاوه به‌لحاظ نوع بازی، سهم بیشتر از مطالعات بررسی‌شده اعم‌از داخلی و خارجی به‌ترتیب به استفاده از بازی‌های واقعیت مجازی، استفاده از بازی‌های حرکتی و بازی‌های اوقات‌فراغت، استفاده از شن‌بازی، اختصاص دارد؛ همچنین طول مدت‌زمان اجرای مداخله با اثربخشی بیشتر آن دارای رابطهٔ مستقیم است.
نتیجه‌گیری: استفاده از بازی‌های حرکتی و بازی‌های اوقات‌فراغت که کل بدن کودک را درگیر فعالیت بازی می‌کند، در جذب همکاری کودک دارای اختلال طیف اتیسم و بهبود گسترهٔ وسیعی از علائم، مؤثرتر از سایر روش‌های بازی است. علاوه‌براین مدت‌زمان مداخلات بازی‌درمانی حسی-حرکتی می‌تواند عامل مؤثری در بهبود میزان و دامنهٔ اثربخشی این مداخلات باشد.

نوشین زندی, حمزه احمدیان, محمود گودرزی

چکیده
هدف و زمینه: بهزیستی ذهنی زوجین ناشی‌از درک روانی و عاطفی است که زوجین از ابتدای تشکیل خانواده در آن نقش دارند و ارزشیابی زندگی برحسب رضایت و تعامل بین حالات عاطفی مثبت و منفی را نشان می‌دهد. پژوهش حاضر باهدف مدل‌سازی روابط ساختاری سلامت خانوادهٔ اصلی و ناگویی خُلقی و باورهای ارتباطی با بهزیستی ذهنی زوجین با نقش واسطه‌ای بخشش انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعهٔ آماری را تمامی زوجین متأهل مراجعه‌کننده به مراکز مشاورهٔ شهرستان جوانرود تشکیل دادند. باتوجه به ملاک‌های ورود، حجم نمونه دویست زوج در نظر گرفته شد؛ اما ۲۲ پرسش‌نامه به‌علت وجود نقص در تکمیل‌کردن سؤالات از تحلیل کنار گذاشته شد. ابزارهای گردآوری داده‌ها شامل مقیاس بهزیستی ذهنی در ارتباط زوجین (اوربانو-کونترراس و همکاران، ۲۰۱۸)، مقیاس سلامت خانوادهٔ اصلی (‌هاوشتات و همکاران، ۱۹۸۵)، پرسش‌نامهٔ ناگویی خُلقی تورنتو (بگبی و همکاران، ۱۹۹۴)، پرسش‌نامهٔ باورهای ارتباطی (رومنس و دی‌بورد، ۱۹۹۵) و مقیاس سنجش بخشش در خانواده (پولارد و اندرسون، ۱۹۹۸) بود. به‌منظور تحلیل داده‌ها از روش آماری مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم‌افزار Smart PLS نسخهٔ ۳ استفاده شد.
یافته‌ها: ضرایب اثر سلامت خانوادهٔ اصلی بر بهزیستی ذهنی در روابط زوجین (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۴۱=β)، باورهای ارتباطی بر بهزیستی ذهنی در روابط زوجین (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۲۱۳=β)، سلامت خانوادهٔ اصلی بر بخشش (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۳۰۳=β)، باورهای ارتباطی بر بخشش (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۲۷۳=β) و بخشش بر بهزیستی ذهنی در روابط زوجین (۰٫۰۰۲=p، ۰٫۲۵۲=β) مثبت و معنادار و ضریب اثر ناگویی خُلقی بر بخشش (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۴۸۱-=β) منفی و معنادار بود. اثر واسطه‌گری بخشش در رابطهٔ سلامت خانوادهٔ اصلی بر بهزیستی ذهنی در روابط زوجین (۰٫۰۱۸=p، ۰٫۰۷۶=β) مثبت و معنادار و اثر غیرمستقیم ناگویی خُلقی ازطریق بخشش بر بهزیستی ذهنی در روابط زوجین (۰٫۰۰۲=p، ۰٫۱۲۱-=β) منفی و معنادار و اثر واسطه‌گری بخشش در رابطهٔ باورهای ارتباطی بر بهزیستی ذهنی در روابط زوجین (۰٫۰۰۷=p، ۰٫۰۶۹=β) مثبت و معنادار بود.
نتیجه‌گیری: باتوجه به یافته‌های پژوهش، بخشش در روابط میان سلامت خانوادهٔ اصلی و ناگویی خُلقی و باورهای ارتباطی با بهزیستی ذهنی زوجین نقش میانجی دارد.

علی قائمی, یوسف خیری, شقایق یزدانی, بهزاد شالچی

چکیده
زمینه و هدف: آسیب‌پذیری هیجانی عامل مهمی در سلامت روان است. هدف پژوهش، بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس آسیب‌پذیری هیجانی (یاماگوچی و همکاران، ۲۰۲۲) در جامعهٔ ایرانی بود.
روش‌بررسی: این پژوهش با هدف توسعهٔ ابزار و روش‌شناسی انجام شد. پس از ترجمه و اصلاح نسخهٔ انگلیسی مقیاس، روایی محتوایی با نظر ده متخصص روان‌شناسی با استفاده از شاخص‌های ضریب روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) و روایی صوری با نظرسنجی از ۱۵ نفر از پاسخ‌دهندگان به مقیاس ارزیابی شد. پایایی مقیاس با آلفای کرونباخ و بازآزمایی مقیاس (و حجم نمونهٔ آماری ۵۰ نفر) بررسی شد. نمونه‌گیری برای تحلیل عاملی تأییدی به‌صورت خوشه‌ای تصادفی از ۴۰۰ دانشجوی دانشگاه زنجان در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ انجام شد. روایی همگرای مقیاس با مقیاس‌های تحمل پریشانی (سیمونز و گاهر، ۲۰۰۵) و پریشانی روان‌شناختی (کسلر و همکاران، ۲۰۰۲) ارزیابی شد. تحلیل‌های آماری در نرم‌افزار‌های SPSS و AMOS با خطای آماری نوع اول ۵ درصد محاسبه شدند.  
یافته‌ها: برای تمامی گویه‌ها CVR بین ۰٫۸ تا ۱ برآورد گردید. برای کل ابزار CVI بیش از ۰٫۶۳ محاسبه گردید که نشان‌دهندهٔ مناسب بودن گویه‌ها بود. آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی بازآزمایی کل مقیاس و همهٔ خرده‌مقیاس‌های آن، بالای ۰٫۷ بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد شاخص‌های برازش مدل نیز قابل قبول است (۱٫۵۵=X²/df و ۰٫۹۵=GFI و۰٫۹۳=AGFI و ۰٫۹۱=IFI و ۰٫۹۰=CFI و ۰٫۰۳۷=RMSEA). نتایج روایی همگرا نشان داد همبستگی پیرسون آسیب‌پذیری هیجانی با تحمل پریشانی ۰٫۴۰- و با پریشانی روان‌شناختی ۰٫۵۲ بود.
نتیجه‌گیری: این مقیاس برای سنجش آسیب‌پذیری هیجانی در دانشجویان ایرانی مناسب است و در روان‌شناسی بالینی، سلامت و مشاوره کاربرد دارد.

سیده‌ معصومه حسینی, علیرضا کاکاوند, مینا نوروزی تبریزی نژاد

چکیده
زمینه و هدف: صمیمیت زناشویی نقش مهمی در پویایی خانواده دارد و بر جنبه‌های مختلف روابط خانوادگی و رفاه فردی تأثیر می‌گذارد. پژوهش حاضر باهدف تدوین مدل ساختاری انسجام خانواده و دشواری تنظیم هیجانی مادر با صمیمیت زناشویی با نقش واسطه‌ای رابطهٔ والد-کودک در مادران دارای کودک مبتلا به نشانگان نافرمانی مقابله‌ای انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعهٔ آماری پژوهش را مادران دارای کودک مبتلا به نشانگان نافرمانی مقابله‌ای مناطق ده و یازدهٔ شهر تهران تشکیل دادند که در سال ۱۴۰۲ مشغول به تحصیل بودند. از بین آن‌ها ۲۰۲ نفر با روش دردسترس به‌عنوان نمونهٔ پژوهش انتخاب شد. ابزارهای پژوهش پرسش‌نامهٔ رابطهٔ والد-کودک (دریسکول و پیانتا، ۲۰۱۱)، پرسش‌نامهٔ انسجام سازمان‌یافتهٔ خانواده (فیشر و همکاران، ۱۹۹۲)، مقیاس دشواری‌ در تنظیم هیجانی (گراتز و رومر، ۲۰۰۴) و مقیاس صمیمیت زناشویی (والکر و تامپسون، ۱۹۸۳) بود. داده‌های جمع‌آوری‌شده در نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۶ و AMOS نسخهٔ ۲۹ تحلیل شد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از مدل‌یابی معادلات ساختاری صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها، ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، اثرات مستقیم انسجام خانواده (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۵۵=β) و دشواری تنظیم هیجانی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۱۸-=β) بر صمیمیت زناشویی معنادار بود؛ همچنین نقش واسطه‌ای رابطهٔ والد-کودک بر ارتباط غیرمستقیم بین انسجام خانواده (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۳۸=β) و دشواری تنظیم هیجانی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۱۶۸-=β) با صمیمیت زناشویی تأیید شد؛ به‌علاوه شاخص‌های برازش مدل از برازش پذیرفتنی مدل ساختاری با داده‌های پژوهش حمایت کردند (۰٫۹۲۳GFI= و ۰٫۷۱۰PCFI= و ۰٫۶۷۳PNFI= و ۰٫۹۵۷CFI= و ۰٫۹۵۶IFI= و ۰٫۰۷۲=RMSEA و ۲٫۰۵۵=X²/df).
نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج پژوهش حاضر، در تدوین مداخلات درمانی برای افزایش صمیمیت زناشویی در مادران دارای کودک مبتلا به نافرمانی مقابله‌ای، باید به نقش عوامل سببی و اثرگذار ازجمله رابطهٔ والد-کودک و دشواری تنظیم هیجانی و انسجام خانواده توجه ویژه شود.

زهرا جلالی, اکبر اعتباریان خوراسگانی, بدری شاه طالبی, رضا ابراهیم‌زاده دستجردی

چکیده
زمینه و هدف: توانمندسازی زنان به‌عنوان یکی از نیروهای اصلی در دستیابی به توسعه، تبدیل به یکی از موضوعات مهم در دو زمینهٔ توسعه و اقتصاد شده است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل توانمندسازی زنان با رویکرد توسعهٔ سیاسی پایدار در ایران با روش تحلیل مضمون بود.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر تفسیری بود و به‌روش کیفی اجرا شد. گردآوری داده‌ها میدانی و راهبرد پژوهش تحلیل مضمون بود که در شش گام انجام گرفت. داده‌ها بااستفاده از مصاحبهٔ نیمه‌ساختاریافته با نوزده نفر از خبرگان موضوعی و دانشگاهی جمع‌آوری شد. انتخاب مشارکت‌کنندگان به‌شکل هدفمند معیارمحور صورت گرفت. برای روایی داده‌های کیفی از روش گوبا و لینکلن و برای سنجش پایایی کدگذاری‌ها، از ضریب هولستی استفاده شد.
یافته‌ها: تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌روش تحلیل مضمون، منجربه استخراج ۱۴۴ مضمون پایه و ۳۵ مضمون سازمان‌دهنده و سیزده مضمون فراگیر شد و شناسایی عوامل توانمندسازی زنان با رویکرد توسعهٔ سیاسی پایدار در ایران صورت گرفت. عوامل مؤثر بر توانمندسازی زنان عبارت بود از: توانمندسازی ازطریق اصلاحات فرهنگی؛ توانمندسازی ازطریق اصلاحات اجتماعی؛ توانمندسازی ازطریق اصلاحات سیاسی؛ توانمندسازی ازطریق اصلاحات کسب‌وکار؛ توانمندسازی ازطریق قوانین و مقررات؛ توازن بین نقش‌های مادری و نقش‌های اجتماعی؛ توانمندسازی روان‌شناختی زنان؛ ظهور جامعهٔ متوازن و منسجم؛ توانمندسازی ازطریق آموزش؛ توانمندسازی اقتصادی؛ تقویت عزت‌نفس اجتماعی زنان؛ توانمندسازی جسمی و روحی زنان؛ توانمندسازی مبتنی‌بر آموزه‌های دینی.
نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان داد، توانمندسازی زنان با تغییرات در باورها و سنت‌ها و رفتارهای فرهنگی است که ازطریق آموزش و نهادینه‌سازی آموزه‌های دینی حمایتگر، محقق می‌شود. این تحول در نظام‌های آموزشی رسمی و غیررسمی برای توانمندسازی زنان ضرورت دارد. لازم است آموزه‌های ناب دینی برای مردان و زنان برابر و پررنگ‌تر شود تا اصلاحات فرهنگی گسترده‌تری اتفاق بیفتد و محیط سیاسی نیز متعادل شود.

پریساسادات برهانی نائینی, شهناز خالقی پور, حمیدرضا عریضی سامانی

چکیده
زمینه و هدف: هنگامی‌که پرخوری هیجانی به‌طور مکرر اتفاق بیفتد و به اصلی‌ترین روش فرد برای مقابله با احساساتش تبدیل شود، می‌تواند سلامت و بهزیستی روانی را تهدید کند؛ در این میان به نقش مداخلات درمانی مؤثر، توجه شده است؛ ازاین‌رو پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ اثربخشی درمان شناختی‌رفتاری و طرح‌واره‌درمانی بر خوردن هیجانی و ادراک طرد مادر در زنان مبتلا به اختلال پرخوری انجام گرفت.
روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری همراه با انتخاب گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش را زنان مبتلا به اختلال پرخوری تشکیل دادند که به مراکز تغذیه و رژیم‌درمانی شهر نایین در سال ۱۴۰۰ مراجعه کردند. با روش نمونه‌گیری هدفمند، ۲۷ فرد واجد شرایط دارای ادراک طرد والدینی (مادر) وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در سه گروه درمان شناختی‌رفتاری و طرح‌واره‌درمانی و گواه قرار گرفتند. ابزارها برای جمع‌آوری داده‌ها مقیاس پرخوری (گورمالی و همکاران، ۱۹۸۲) و پرسش‌نامهٔ طرد و پذیرش والدینی فرم مادر (روهنر و همکاران، ۲۰۰۵) و پرسش‌نامهٔ رفتار خوردن داچ (وان استرین و همکاران، ۱۹۸۶) بود. فقط گروه‌های آزمایش مداخلات درمان شناختی‌رفتاری و طرح‌واره‌درمانی را طی ده جلسهٔ نوددقیقه‌ای دریافت کردند. تحلیل داده‌ها به‌کمک آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی با نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ در سطح معناداری ۰٫۰۵ انجام گرفت.
یافته‌ها: در متغیرهای خوردن هیجانی و ادراک طرد مادر، در پس‌آزمون و پیگیری، بین گروه طرح‌واره‌درمانی و گروه درمان شناختی‌رفتاری تفاوت معنادار وجود داشت (۰٫۰۰۱>p). در پس‌آزمون و پیگیری، بین گروه‌های طرح‌واره‌درمانی و گواه در متغیرهای خوردن هیجانی و ادراک طرد مادر و همچنین بین گروه‌های درمان شناختی‌رفتاری و گواه در متغیر خوردن هیجانی تفاوت معنادار مشاهده شد (۰٫۰۰۱>p). در مرحلهٔ پیگیری نیز تأثیر طرح‌واره‌درمانی درمقایسه با درمان شناختی‌رفتاری پایدارتر بود.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌ها، طرح‌واره‌درمانی به‌عنوان درمانی مؤثرتر بر کاهش خوردن هیجانی و ادراک طرد مادر در افراد مبتلا به اختلال پرخوری پیشنهاد می‌شود.