مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

محبوبه معینی صالح, ناصر امینی, مولود کیخسروانی

چکیده
زمینه و هدف: اختلال نقص توجه همراه با بیش‌فعالی اغلب با نقص در کارکردهای اجرایی و توانایی‌های شناختی همراه است. این‌ پژوهش ‌با‌هدف بررسی اثربخشی آموزش توان‌بخشی شناختی بر خودکنترلی و توجه پایدار و انعطاف‌پذیری شناختی کودکان با اختلال نقص توجه همراه با بیش‌فعالی انجام ‌شد.
روش‌بررسی: پژوهش ‌حاضر نیمه‌آزمایشی ‌با ‌طرح ‌پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری دوماهه ‌و‌ گروه‌ گواه ‌بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان با اختلال نقص توجه همراه با بیش‌فعالی ۸تا۱۲ساله در سال تحصیلی ۱۴۰۲ در خراسان رضوی تشکیل دادند. نمونهٔ پژوهش، سی دانش‌آموز پسر با اختلال نقص توجه همراه با بیش‌فعالی بود که به‌طور هدفمند وارد مطالعه شدند ‌و‌ به‌طور ‌تصادفی در دو ‌گروه ‌آزمایش ‌و‌ گواه (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. شرکت‌کنندگان به پرسش‌نامهٔ خودکنترلی (تانجی و همکاران، ۲۰۰۴) پاسخ دادند. همچنین عملکرد آن‌ها در توجه پایدار بااستفاده از آزمون عملکرد پیوسته (رازولد و همکاران، ۱۹۵۶) و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی بااستفاده از آزمون کامپیوتری دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین (گرانت و برگ، ۱۹۴۸) هدف سنجش قرار گرفت. گروه‌ آزمایش ‌طی‌ هشت جلسهٔ نوددقیقه‌ای آزمون کامپیوتری تکلیف چندمحرک پیشین (N-BACK) (کرچنر، ۱۹۵۸) را دریافت کرد.‌ تحلیل‌ داده‌ها‌ با‌استفاده‌ از‌ تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ در نرم‌افزار SPSS نسخۀ ٢٧ صورت گرفت.
یافته‌ها: در نمرات خودکنترلی و توجه پایدار (خطای ارائه، خطای حذف، زمان واکنش) بین پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیش‌آزمون-پیگیری تفاوت معناداری وجود داشت (۰٫۰۵>p)؛ اما بین پس‌آزمون-پیگیری تفاوت معناداری در متغیرهای مذکور مشاهده نشد (۱٫۰۰۰=p). همچنین در نمرات انعطاف‌پذیری شناختی (درجاماندگی، تعداد خطا، تعداد طبقات صحیح) بین پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیش‌آزمون-پیگیری و پس‌آزمون-پیگیری تفاوت معناداری وجود داشت (۰٫۰۵>p).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، به‌کارگیری آموزش توان‌بخشی شناختی در بهبود خودکنترلی و توجه پایدار و انعطاف‌پذیری شناختی کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه همراه با بیش‌فعالی نقش مثبت دارد و ماندگاری اثرات این آموزش در پیگیری دو‌ماهه نیز حاکی‌از پایداری تغییرات ایجادشده است.

مجتبی یعقوبی نوای, محسن دوست کام, عبدالله مفاخری

چکیده
زمینه و هدف: دختران نوجوان بدسرپرست، به‌دلیل شرایط زندگی ناگوار درمعرض آسیب‌پذیری بیشتری هستند؛ بنابراین پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ اثربخشی گروه‌درمانی مبتنی‌بر پذیرش و تعهد با طرح‌واره‌درمانی گروهی بر سلامت اجتماعی و تاب‌آوری دختران نوجوان بدسرپرست انجام شد.
روش‌بررسی: روش این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با دو گروه آزمایش و یک گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی دختران بدسرپرست ۱۲تا۱۸سالهٔ تحت حمایت ادارهٔ بهزیستی شهر مشهد، ساکن در مرکز نگهداری دختران بدسرپرست تشکیل دادند که در سال ۱۴۰۳ در این مراکز سکونت داشتند. تعداد این دختران ۱۲۸ نفر بود که ۴۵ نفر داوطلب واجد شرایط به‌روش نمونه‌گیری هدفمند وارد مطالعه شدند. سپس به‌طور تصادفی در دو گروه پانزده‌نفرهٔ آزمایش و یک گروه پانزده‌نفرهٔ گواه قرار گرفتند. آزمودنی‌ها با پرسش‌نامهٔ سلامت اجتماعی کیز (کیز، ۱۹۹۸) و مقیاس تاب‌آوری کانر-دیویدسون (کانر و دیویدسون، ۲۰۰۳) قبل و بعد از درمان مقایسه شدند. مداخلات آزمایشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد برای گروه آزمایش اول و طرح‌واره‌درمانی برای گروه آزمایش دوم طی هشت جلسهٔ نوددقیقه‌ای اجرا شد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از تحلیل کوواریانس تک‌متغیره و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۹ صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، بین گروه‌های ‌آزمایش و گروه گواه در متغیرهای سلامت اجتماعی و تاب‌آوری تفاوت معناداری وجود داشت (۰٫۰۰۱>p). همچنین بین گروه‌درمانی مبتنی‌بر پذیرش و تعهد با طرح‌واره‌درمانی گروهی، در سلامت اجتماعی (۰٫۷۱۶=p) و تاب‌آوری (۱٫۰۰۰=p) نوجوانان دختر بدسرپرست تفاوت معناداری مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: باتوجه‌به یافته‌های پژوهش، بین گروه‌درمانی مبتنی‌بر پذیرش و تعهد با طرح‌واره‌درمانی گروهی، در بهبود سلامت اجتماعی و تاب‌آوری نوجوانان دختر بدسرپرست تفاوت معناداری وجود ندارد؛ بنابراین می‌توان بااستفاده از این درمان‌ها به‌عنوان درمانی تکمیلی در کنار دیگر روش‌های درمانی به افزایش تاب‌آوری و سلامت اجتماعی نوجوانان دختر بدسرپرست کمک کرد.

عفت قاسمی فلاورجانی, محسن سعیدمنش

چکیده
زمینه و هدف: کودکان با ناتوانی هوشی به‌علت نیازهای مراقبتی و آموزشی و توان‌بخشی، استرس و فشار بسیاری را به خانواده وارد می‌کنند. این پژوهش باهدف بررسی اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی گروهی بر نشخوار فکری مادران دارای کودک با ناتوانی هوشی شهرستان فلاورجان انجام شد.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی مادران دارای کودک با ناتوانی هوشی تحت آموزش مدرسهٔ کودکان استثنایی اخلاص شهرستان فلاورجان تشکیل دادند. با روش نمونه‌گیری دردسترس، سی داوطلب واجد شرایط وارد مطالعه شدند و در دو گروه مداخله و گواه (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. گروه مداخله طی هشت جلسهٔ ۱۲۰دقیقه‌ای آموزش ذهن‌آگاهی را دریافت کرد؛ اما برای گروه گواه درمانی ارائه نشد. نمرات مقیاس نشخوار فکری (نالن-هوکسما و مورو، ۱۹۹۱) در دو نوبت زمانی قبل و بعد از درمان آموزش ذهن‌آگاهی مقایسه شد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از تحلیل کوواریانس در نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۱۷ صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، در پس‌آزمون بین گروه مداخلهٔ دریافت‌کنندهٔ آموزش ذهن‌آگاهی گروهی درمقایسه با گروه گواه، در میانگین نمرات نشخوار فکری تفاوت معناداری وجود داشت (۰٫۰۰۱>p). براساس نتایج اندازهٔ اثر، ۶۴درصد از تفاوت بین گروه مداخله و گواه در نشخوار فکری ناشی‌از اجرای آموزش ذهن‌آگاهی گروهی بود.
نتیجه‌گیری: باتوجه‌به یافته‌های این پژوهش، آموزش ذهن‌آگاهی گروهی می‌تواند به‌عنوان راهی علمی برای توانمندسازی مادران دارای کودک با ناتوانی هوشی مدنظر قرار گیرد.

یونس مصدق, شهاب پروین‌پور, عباس بهرام, محسن شفیع‌زاده

چکیده
زمینه و هدف: معلمان و به‌ویژه معلمان تربیت‌بدنی برای ارزیابی سواد بدنی افراد نیاز به یک‌سری پروتکل‌های روا و پایا دارند. پژوهش حاضر باهدف بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی و پاسخ‌گویی ابزارهای ارزیابی شایستگی حرکتی ادراک‌شدهٔ کودکان براساس معیار کاسمین انجام شد.
روش‌بررسی: تحقیق حاضر از نوع مرور نظام‌مند و ‏روش تحقیق مبتنی‌بر خلاصه‌کردن نتایج مقالات، براساس روش کاسمین بود. جست‌وجوی پیشرفته در سه پایگاه دادهٔ پاب‌مد و وب آو ساینس و اسکوپوس درزمینهٔ ابزارهای ارزیابی شایستگی حرکتی ادراک‌شدهٔ کودکان ۴ تا ۸ سال، از ۸اکتبر۲۰۲۳ تا ۱۷دسامبر۲۰۲۳ انجام شد و در تاریخ ۱۰فوریه۲۰۲۴ به‌روزرسانی شد. انتخاب مطالعات و استخراج داده‌ها به‌طور مستقل توسط دو نویسنده صورت گرفت. نویسندهٔ سوم برای اطمینان از دقت و سازگاری در طول فرایند مراحل مذکور شرکت کرد.
یافته‌ها: به‌طورکلی، در مطالعهٔ مرور نظام‌مند حاضر ۱۱۴۹ مقاله از سه پایگاه داده شناسایی شد. از این تعداد مقاله پس از حذف مقالات تکراری ۶۳۳ مقاله وارد مرحلهٔ مرور نظام‌مند شد. درنهایت ویژگی‌های اصلی ابزارهای ارزیابی شایستگی حرکتی ادراک‌شدهٔ ۴۷ مقاله هدف بررسی قرار گرفت. نتایج، روایی محتوای (صوری) یازده مقاله (۲۳درصد)، روایی سازهٔ سیزده مقاله (۲۷درصد)، آزمون فرضیهٔ دو مقاله (۰٫۰۴درصد)، روایی بین‌فرهنگی شانزده مقاله (۳۴درصد) و روایی ملاک دو مقاله (۰٫۰۴درصد) از ۴۷ مقاله را نشان داد. در بخش همسانی درونی ۳۶ مقاله (۷۶درصد) و پایایی ۲۵ مقاله (۵۳درصد) از ۴۷ مقاله مشخص شد؛ اما در بخش خطای اندازه‌گیری و پاسخ‌گویی هیچ گزارشی بین مقالات ارزیابی‌شده یافت نشد.
نتیجه‌گیری: باتوجه‌به نتایج مطالعهٔ حاضر، هیچ‌کدام از ابزارهای ارزیابی شایستگی حرکتی ادراک‌شدهٔ کودکان تاکنون تمام نُه ویژگی روان‌سنجی مشخص‌شده توسط روش کاسمین را گزارش نکرده‌ است؛ همچنین هیچ مطالعه‌ای تاکنون میزان پاسخ‌گویی و خطای اندازه‌گیری ابزار ارزیابی شایستگی حرکتی ادراک‌شدهٔ کودکان را نشان نداده است.

مرجان آل بهبهانی

چکیده
زمینه و هدف: مادران کودکان استثنایی درمقایسه‌ با مادران کودکان عادی، سطح پایین‌تری از خوش‌بینی و تاب‌آوری روان‌شناختی و سطح‌ بالایی‌ از تنش‌ و مشکلات سلامت‌ روان را تجربه‌ می‌کنند. پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی آموزش خودشفقتی بر خوش‌بینی و تاب‌آوری روان‌شناختی مادران کودکان استثنایی انجام شد.
روش‌بررسی‌: این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی‌ مادران کودکان استثنایی‌ تحت‌ پوشش‌ بهزیستی‌ شهرستان بوشهر در سال ۱۴۰۲ تشکیل‌ دادند که‌ مشتمل‌‌بر ۴۳۶ خانوار بود. به‌روش نمونه‌گیری دردسترس ۶۲ نفر از مادران کودکان استثنایی داوطلب واجد شرایط وارد مطالعه شدند. سپس به‌طور تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه ۳۱ نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش به‌مدت ده جلسهٔ نوددقیقه‌ای آموزش خودشفقتی (گیلبرت، ۲۰۱۴) را دریافت کرد؛ اما برای گروه گواه در این مدت هیچ‌گونه مداخله‌ای ارائه نشد. از آزمون جهت‌گیری زندگی (شییر و همکاران، ۱۹۹۴) به‌منظور بررسی میزان خوش‌بینی و از مقیاس تاب‌آوری کانر-دیویدسون (کانر و دیویدسون، ۲۰۰۳) برای گردآوری داده‌ها استفاده شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها علاوه‌بر شاخص‌های آمار توصیفی، روش آماری تحلیل کوواریانس در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ به‌کار رفت. سطح معناداری برای همهٔ آزمون‌های آماری ۰٫۰۵ لحاظ شد.
یافته‌‌ها: نتایج نشان داد، آموزش خودشفقتی بر افزایش خوش‌بینی و تاب‌آوری و مؤلفه‌های آن شامل تصور از شایستگی فردی، اعتماد به غرایز فردی و تحمل عاطفهٔ منفی، پذیرش مثبت تغییر و روابط ایمن، کنترل و تأثیرات معنوی، تأثیر معناداری داشت (۰٫۰۰۱>p)؛ همچنین باتوجه‌به اندازهٔ اثر به‌ترتیب‌ ۶۱درصد و ۵۳درصد از تغییرات خوش‌بینی و تاب‌آوری مادران کودکان استثنایی توسط مداخلهٔ‌ آموزش خودشفقتی تبیین‌ شد.  
نتیجه‌‌گیری: براساس نتایج این پژوهش، آموزش خودشفقتی می‌تواند به‌عنوان مداخلهٔ مؤثری در ارتقای میزان خوش‌بینی و تاب‌آوری مادران کودکان استثنایی در نظر گرفته شود.

گیتی ضیائی, علی‌نقی اقدسی, نعیمه محب, مهدی آقاپور

چکیده
زمینه و هدف: اشتیاق به یادگیری و خودکارآمدی تحصیلی، دو عامل کلیدی در ارتقای عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان با اختلالات یادگیری و توجه است؛ براین‌اساس، پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی آموزش مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی بر اشتیاق و خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان دختر ابتدایی دارای اختلال یادگیری و اختلال توجه در شهر ارومیه انجام شد.
روش‌بررسی: این مطالعه به‌شیوهٔ نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را تمامی دانش‌آموزان دختر دارای پروندهٔ فعال در مراکز اختلالات یادگیری شهر ارومیه در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ تشکیل دادند. از میان آن‌ها، سی نفر داوطلب واجد شرایط وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش (آموزش ذهن‌آگاهی) و گواه (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. ابزارهای جمع‌آوری داده‌ها پرسش‌نامهٔ اشتیاق تحصیلی (شافلی و همکاران، ۲۰۰۲) و پرسش‌نامهٔ خودکارآمدی تحصیلی (میجلی و همکاران، ۲۰۰۰) بود. مداخلات آموزشی براساس بستهٔ آموزشی ذهن‌آگاهی (ورث، ۲۰۱۳) برای گروه آزمایش اجرا شد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از تحلیل کوواریانس تک‌متغیره در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ در سطح معناداری ۰٫۰۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، آموزش مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی تأثیر معناداری بر افزایش جذب (۰٫۰۰۳=p)، نیرومندی (۰٫۰۰۱>p)، وقف خود (۰٫۰۰۱>p) و خودکارآمدی تحصیلی (۰٫۰۱۳=p) دانش‌آموزان دختر با اختلالات یادگیری و توجه در گروه آزمایش داشت. مقادیر اندازهٔ اثر مشخص کرد، به‌ترتیب ۳۷درصد و ۶۲درصد و ۲۸درصد از تغییرات نیرومندی و وقف خود و جذب و ۵۹درصد از تغییرات خودکارآمدی تحصیلی در پس‌آزمون، به‌واسطهٔ دریافت آموزش ذهن‌آگاهی تبیین‌شدنی بود.    
نتیجه‌گیری: یافته‌ها مشخص کرد، مداخلات مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی بر بهبود وضعیت انگیزشی و تحصیلی همچون اشتیاق تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری و اختلال توجه مؤثر است؛ بنابراین، استفاده از رویکرد مذکور می‌تواند در ارتقای عملکرد تحصیلی و کاهش مشکلات هیجانی این گروه از دانش‌آموزان مؤثر باشد.

مجتبی جهانشاهی,سید صدر الدین شجاع الدین, فاطمه تقی نژاد

چکیده
زمینه و هدف: کمردرد غیراختصاصی مزمن یکی از شایع‌ترین بیماری‌های اسکلتی‌عضلانی است که می‌تواند تحت‌تأثیر جنبه‌های ‏درد و روانی‌اجتماعی و شناختی قرار گیرد. پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ تأثیر تمرینات پیلاتس و تمرینات بازآموزی پاسچرال بر درد و ناتوانی و متغیرهای روان‌شناختی در افراد دارای کمردرد مزمن غیراختصاصی انجام شد.
روش‌بررسی: مطالعهٔ حاضر از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. آزمودنی‌ها را ۹۹ زن و مرد مبتلا به کمردرد مزمن غیراختصاصی تشکیل دادند که به‌روش دردسترس انتخاب شدند و در دو گروه تجربی و یک گروه گواه (هر گروه ۳۳ نفر) به‌طور تصادفی قرار گرفتند. در این پژوهش درد به‌کمک شاخص بصری اندازه‌گیری درد (هایس و پترسون، ۱۹۲۱)، ناتوانی ازطریق پرسش‌نامهٔ ناتوانی رولند-موریس (رولند و موریس، ۱۹۸۳)، باورهای اجتناب از ترس مربوط به کار و فعالیت بدنی به‌کمک پرسش‌نامهٔ باورهای اجتناب از ترس (وادل و همکاران، ۱۹۹۳)، خودکارآمدی ازطریق پرسش‌نامهٔ خودکارآمدی درد (نیکولاس و همکاران، ۱۹۹۲) و ترس از حرکت با مقیاس تامپا (میلر و همکاران، ۱۹۹۱) ارزیابی شد. در ادامه، دو گروه تجربی به‌مدت هشت هفته برنامهٔ اختصاصی خود را اجرا کردند؛ اما گروه گواه هیچ‌گونه مداخله‌ای دریافت نکرد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کوواریانس مرکب و آزمون تعقیبی بونفرونی ‏در‎ ‎سطح‎ ‎معناداری‎‎‏ ۰٫۰۵ به‌کمک نرم‌افزار ‏SPSS‏ نسخهٔ ۲۶ استفاده شد.
یافته‌ها: تمرینات در هردو گروه تجربی پیلاتس و بازآموزی پاسچرال تأثیر معناداری بر بهبود درد، ناتوانی، باورهای اجتناب از ترس مربوط به کار و فعالیت بدنی، خودکارآمدی و ترس از حرکت درمقایسه با گروه گواه داشت ‏(۰٫۰۰۱‎<‎‏p‏)‏؛ همچنین تمرینات بازآموزی پاسچرال دارای تأثیر بیشتری بر بهبود باورهای اجتناب از ترس مربوط به کار و فعالیت بدنی و ترس از حرکت درمقایسه با تمرینات پیلاتس بود (۰٫۰۰۱‎<‎‏p‏)‏.
نتیجه‌گیری: باتوجه‌به اثربخشی بیشتر تمرینات بازآموزی پاسچرال، به درمانگران توصیه می‌شود در تدوین برنامه‌های ‏تمرینی، این تمرینات را مدنظر قرار دهند. ‏

محسن سعیدمنش, عبدالله میاحی

چکیده
زمینه و هدف: اختلال سلوک، اختلالی روان‌پزشکی در کودکان و نوجوانان است که با رفتار هنجارشکنانهٔ مکرر و مداوم و نقض حقوق دیگران مشخص می‌شود. پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی درمان شناختی‌رفتاری گروهی بر سازگاری روانی نوجوانان دارای اختلال سلوک انجام شد.
روش‌بررسی: این مطالعه از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. از بین نوجوانان دارای اختلال سلوک ۱۴ الی ۱۸ سال مراجعه‏کننده به کلینیک‏های روان‌شناسی شهر اهواز در سال ۱۴۰۲، سی نفر داوطلب واجد شرایط دردسترس وارد مطالعه شدند. سپس به‌طور تصادفی پانزده نفر در گروه مداخله و پانزده نفر در گروه گواه قرار گرفتند. امتیازات پرسش‌نامهٔ سازگاری بل (بل، ۱۹۶۱) در دو نوبت زمانی قبل و بعد از درمان شناختی‌رفتاری گروهی مقایسه شد. افراد گروه مداخله طی چهار هفته هشت جلسه درمان شناختی‌رفتاری را هفته‌ای دوبار به‌شکل گروهی دریافت کردند؛ اما برای گروه گواه درمانی انجام نشد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از تحلیل کوواریانس در نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۱۷ صورت پذیرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ بود.
یافته‌ها: نتایج مشخص کرد، میانگین متغیر سازگاری روانی و تمامی خرده‌مقیاس‌های آن شامل سازگاری در خانه، سازگاری در سلامتی، سازگاری اجتماعی، سازگاری عاطفی و سازگاری شغلی در نوجوانان دارای اختلال سلوک در گروه مداخله بعد از دریافت درمان درمقایسه با گروه گواه، به‌طور معناداری کاهش پیدا کرد (۰٫۰۰۱>p). همچنین نتایج مربوط به اندازهٔ اثر مشخص کرد، ۶۸درصد از تفاوت بین گروه مداخله و گروه گواه در مؤلفهٔ سازگاری روانی، ناشی‌از اجرای درمان شناختی‌رفتاری گروهی بود.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش حاضر، از درمان شناختی‌رفتاری گروهی می‌توان به‌عنوان درمانی مکمل برای بهبود سازگاری روانی نوجوانان دارای اختلال سلوک استفاده کرد.

مجید امیدی خانکهدانی, فاطمه خداپرست

چکیده
زمینه و هدف: فشار روانی در حرفۀ حسابداری بر سلامت و عملکرد حسابداران تأثیر می‌گذارد؛ لذا پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر ابعاد بهزیستی روان‌شناختی و فرسودگی شغلی حسابداران انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با دو گروه آزمایش و گواه بود. جامعۀ آماری پژوهش را تمامی حسابداران شرکت‌های منطقهٔ آزاد چابهار در سال ۱۴۰۱ تشکیل دادند. از میان آن‌ها سی نفر به‌طور دردسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها در پیش‌آزمون از مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف (ریف و کیز، ۱۹۹۵) و مقیاس فرسودگی شغلی مسلش (مسلش و جکسون، ۱۹۸۱) استفاده شد. سپس گروه آزمایش درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد را طی هشت جلسۀ نوددقیقه‌ای دریافت کرد. در پایان در دو گروه پس‌آزمون اجرا شد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از روش تحلیل کوواریانس به‌کمک نرم‌افزار آماری SPSS نسخۀ ۲۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد تأثیر معناداری بر استقلال (۰٫۰۰۱=p)، تسلط بر محیط (۰٫۰۰۱>p)، رشد شخصی (۰٫۰۰۱>p)، ارتباط مثبت با دیگران (۰٫۰۰۱>p)، هدفمندی در زندگی (۰٫۰۰۱>p)، پذیرش خود (۰٫۰۰۱>p)، خستگی عاطفی (۰٫۰۱۲=p)، شخصیت‌زدایی (۰٫۰۰۷=p) و فقدان موفقیت فردی (۰٫۰۰۱>p) حسابداران داشت.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، می‌توان ازطریق درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد به حسابداران کمک کرد که خود و توانایی‌هایشان را بپذیرند، با دیگران روابط مثبت داشته باشند و با هدفمندی در زندگی به رشد شخصی خود کمک کنند. باتوجه‌به شرایط شغلی حسابداران این آموزش می‌تواند برای کاهش فرسودگی آن‌ها کمک‌کننده باشد.

پردیس حبیب زاده میاندواب, رضا کاظمی, آذر کیامرثی

چکیده
زمینه و هدف: پراشتهایی عصبی نوعی اختلال خوردن به‌شمار می‌رود که به‌منزلهٔ پرخوری دوره‌ای همراه با راه‌های نامناسب جلوگیری از افزایش وزن تعریف شده است؛ براین‌اساس پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌گرا بر خودتنظیمی رفتاری و عزت‌نفس دانشجویان دختر دارای اختلال پراشتهایی عصبی انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه و دورهٔ پیگیری سه‌ماهه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی دانشجویان دختر دارای اختلال پراشتهایی عصبی دانشگاه‌های شهر میاندواب در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ تشکیل دادند. از این جامعه با روش نمونه‌گیری دردسترس چهل نفر داوطلب واجد شرایط وارد مطالعه شدند و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه بیست نفر) قرار گرفتند. ابزارهای اندازه‌گیری پرسش‌نامهٔ خودتنظیمی رفتاری (کری و همکاران، ۲۰۰۴) و مقیاس عزت‌نفس (روزنبرگ، ۱۹۶۵) بود. گروه آزمایش طی هشت جلسهٔ هفتاددقیقه‌ای روان‌درمانی مثبت‌گرا را دریافت کرد؛ اما برای گروه گواه هیچ مداخله‌ای ارائه نشد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از آزمون‌های تی مستقل، خی‌دو، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۳ صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد. 
یافته‌ها: نتایج نشان داد، اثر گروه، اثر زمان و اثر تعاملی گروه×زمان بر متغیرهای خودآگاهی، تعیین هدف، برنامه‌ریزی اقدام، خودنظارتی و عزت‌نفس معنادار بود (۰٫۰۵>p). همچنین در گروه آزمایش، تفاوت بین میانگین نمرات متغیرهای مذکور بین پیش‌آزمون با پیش‌آزمون و پیگیری معنادار بود (۰٫۰۵>p)؛ اما در گروه آزمایش تفاوت بین میانگین نمرات متغیرهای مذکور بین پس‌آزمون و پیگیری معنادار نبود (۰٫۰۵<p) که بیانگر ثبات تأثیر مداخلهٔ روان‌درمانی مثبت‌گرا در طول زمان بود.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج، روان‌درمانی مثبت‌گرا بر افزایش خودتنظیمی رفتاری و عزت‌نفس دانشجویان دختر دارای اختلال پراشتهایی عصبی اثرگذار است؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود، روان‌درمانی مثبت‌گرا در کنار سایر مداخلات روان‌شناختی به‌کار رود.