مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زینب بابایی, محسن منصوبی فر, مهرداد ثابت, محمود برجعلی, مریم مشایخ

زمینه و هدف: افسردگی اختلالی چندبُعدی و چندعلیتی است که ازجمله پیش‌آمادگی‌های خودکشی به‌شمار می‌آید. هدف پژوهش حاضر مقایسهٔ اثربخشی درمان شناختی‌رفتاری و درمان ذهن‌آگاهی بر نشانه‌های افسردگی در دانش‌آموزان دارای افکار خودکشی بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمام دانش‌آموزان شهر ساوجبلاغ در سال ۱۳۹۸ تشکیل دادند. از میان آن‌ها تعداد شصت نفر داوطلب واجد شرایط براساس خط برش مقیاس افکار خودکشی بک (بک و همکاران، ۱۹۷۹) وارد مطالعه شدند. سپس در دو گروه آزمایش درمان شناختی‌رفتاری و درمان ذهن‌آگاهی و یک‌گروه گواه (هر گروه بیست نفر) به‌صورت تصادفی قرار گرفتند. آزمودنی‌ها برای پیش‌آزمون و پس‌آزمون به پرسشنامهٔ افسردگی بک (بک و همکاران، ۱۹۶۱) پاسخ دادند. شش جلسه درمان شناختی‌رفتاری براساس پروتکل مداخله‌ای لیهی (۲۰۱۷) و شش جلسه درمان ذهن‌آگاهی براساس پروتکل مداخله‌ای بوردیک (۲۰۱۴) هر کدام به‌مدت زمان جلسه‌ای نود دقیقه برای دو گروه آزمایش برگزار شد. برای تحلیل داده‌ها، آزمون خی‌دو، آزمون کراسکال والیس، روش تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۲۴به‌کار رفت. سطح معناداری همۀ آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، پس از حذف اثر پیش‌آزمون برای متغیر افسردگی تفاوت معناداری در پس‌آزمون بین سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) وجود داشت (۰٫۰۰۱>p). همچنین درمان شناختی‌رفتاری (۰٫۰۰۱>p) و درمان ذهن‌آگاهی (۰٫۰۰۱>p) برای گروه‌های آزمایش موجب کاهش افسردگی درمقایسه با گروه گواه شد؛ اما بین دو نوع درمان تفاوت معناداری وجود نداشت (۰٫۴۸۰=p).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، هر دو درمان شناختی‌رفتاری و درمان ذهن‌آگاهی در کاهش افسردگی دانش‌آموزان دارای افکار خودکشی مؤثر هستند.

لیلا فیاضی بارجینی, مهلا آرین پور, فرشته رحیم زاده

زمینه و هدف: آسیب شنوایی، زبان و ارتباط و شناخت را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این پژوهش با هدف بررسی اثر‌بخشی مداخلات زبانی در افزایش توانایی درک، تشخیص و بازشناسی حالات هیجانی و احساسی چهره در دانش‌آموزان آسیب‌دیدهٔ شنوایی انجام شد.
روش‌بررسی: این مطالعه، به‌صورت نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه گواه طراحی شد. جامعهٔ آماری این پژوهش دانش‌آموزان آسیب‌دیدهٔ شنوایی از آموزشگاه پسرانهٔ باغچه‌بان یک، در سال تحصیلی ۱۳۹۶ بودند. سی‌و‌دو نفر از دانش‌آموزان با استفاده از روش نمونه‌گیری غیر‌تصادفی ساده از میان جامعۀ موردنظر، به‌عنوان نمونۀ تحقیق انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی هجده نفر در گروه آزمون و چهارده نفر در گروه گواه قرارگرفتند. هر دو گروه با استفاده از نرم‌افزار شناخت حالات چهرهٔ محقق‌ساخته و چک‌لیست مرتبط ارزیابی شدند. دانش‌آموزان گروه آزمایش، در هجده جلسهٔ آموزشی-توان‌بخشی انفرادی سی دقیقه‌ای شرکت کردند. جهت تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ و آزمون تحلیل کوواریانس در سطح معناداری ۰٫۰۱ استفاده شد.
یافته‌ها: پس از مداخله و آموزش، همچنین حذف اثر پیش‌‌آزمون تفاوت معناداری در میانگین توانایی درک، تشخیص و بازشناسی حالات هیجانی و احساسی چهره‌، بین دو گروه آزمایش و گواه، مشاهده گردید (۰٫۰۰۱>p)؛ بنابراین مقایسهٔ نمرات دانش‌آموزان دو گروه، پس از آموزش، نشان داد که میزان توانایی گروه آزمون، برخلاف گروه گواه، افزایش یافت و این تغییرات را می‌توان ناشی از مداخله‌ دانست.
نتیجه‌گیری: توانایی دانش‌آموزان آسیب‌دیدهٔ شنوایی در تشخیص، درک و بیان مفاهیم مربوط به حالات و هیجانات چهره با مداخلهٔ زبانی از سوی گفتاردرمانگر و در قالب برنامهٔ توان‌بخشی ارتقا می‌یابد.

شهرام تیرانداز, بهمن اکبری

زمینه و هدف: سوء‌مصرف مواد مخدر، مشکل متداولی است که نیاز به توجه فزاینده‌ای دارد و پژوهش دربارهٔ درمان‌های مؤثر، ضرورتی انکارناپذیر است. هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر طرحواره‌درمانی گروهی بر تعدیل طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سازگاری روان‌شناختی زنان وابسته به سوء‌مصرف مواد بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی زنان وابسته به سوء‌مصرف مواد مراجعه‌کننده به مراکز ترک اعتیاد شهر رشت در ماه‌های آبان و آذر سال ۱۳۹۷ تشکیل دادند. از بین افراد واجد شرایط داوطلب پژوهش، تعداد سی نفر (پانزده نفر گروه آزمایش و پانزده نفر گروه گواه) انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها در پیش‌آزمون و پس‌آزمون، فرم کوتاه پرسشنامۀ طرحوارهٔ یانگ (یانگ و همکاران، ۲۰۰۳) و پرسشنامۀ سازگاری بل (بل، ۱۹۶۱) را تکمیل کردند. سپس برای گروه آزمایش طی هشت جلسهٔ نوددقیقه‌ای، مداخلهٔ طرحواره‌درمانی براساس بستۀ آموزشی دری (۱۹۹۶) ارائه شد؛ درحالی‌که گروه گواه مداخله‌ای دریافت نکرد. برای تحلیل داده‌ها روش تحلیل کوواریانس تک‌متغیره در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ به‌کار رفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، میانگین نمرات طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سازگاری روان‌شناختی در مرحلهٔ پس‌آزمون بعد از کنترل نمرات پیش‌آزمون در گروه آزمایش و گروه گواه معنادار بود؛ یعنی شناخت‌درمانی مبتنی‌بر طرحواره در کاهش طرحواره‌های ناسازگار اولیه (۰٫۰۰۱>p) و کاهش ناسازگاری روان‌شناختی (۰٫۰۰۱>p) مؤثر بود.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این مطالعه، طرحواره‌درمانی گروهی موجب کاهش طرحواره‌های ناسازگار اولیه و کاهش ناسازگاری روان‌شناختی در زنان وابسته به مواد می‌شود و می‌توان از این نوع درمان برای کاهش مشکلات زنان وابسته به مواد استفاده کرد.

فاروق ساتوری, مجتبی امیری مجد, پریسا تجلی, خدیجه ابوالمعالی

زمینه و هدف: به‌دلیل اینکه والدین کودکان با ناتوانی‌های تحولی درمعرض سطوح بیشتر استرس و پیامدهای منفی روانی هستند، به‌‌نظر می‌رسد مشارکت والدین در برنامهٔ درمانی می‌تواند این آشفتگی را کم کند؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامهٔ ذهن‌آگاهی مبتنی‌بر کاهش استرس بر بهزیستی روان‌شناختی، تنظیم شناختی و روابط بین‌فردی مادران کودکان با نارسایی‌های تحولی انجام شد.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را همهٔ مادران کودکان با ناتوانی‌های تحولی تشکیل دادند که در سال ۹۸-۱۳۹۷ در شهر سقز زندگی کردند. نمونهٔ مطالعه‌شده شامل سی نفر از این مادران بود که ازطریق روش نمونه‌گیری دردسترس گزینش شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه (آزمایش و گواه) قرار گرفتند (هر گروه پانزده نفر). ابزار اندازه‌گیری در این پژوهش پرسشنامۀ بهزیستی روان‌شناختی (ریف، ۱۹۸۹)، پرسشنامۀ تنظیم شناختی هیجان (گرانفسکی و کرایچ، ۲۰۰۶) و نسخۀ کوتاه پرسشنامۀ روابط بین‌فردی (بارخام و همکاران، ۱۹۹۶) بود. برای مادران گروه آزمایش هشت جلسهٔ دوساعته برنامهٔ درمانی ارائه شد. این برنامهٔ درمانی با اقتباس و تکیه بر محتوای برنامهٔ ذهن‌آگاهی مبتنی‌بر کاهش استرس (کابات-زین، ۲۰۰۵) و کتاب کار ذهن‌آگاهی مبتنی‌بر کاهش استرس (استاهل و گلداستین، ۲۰۱۹) بود؛ اما گروه گواه هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل کوواریانس تک‌متغیره در نرم‌افزار SPSS در سطح معناداری ۰٫۰۵ استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، آموزش ذهن‌آگاهی مبتنی‌بر کاهش استرس بر تنظیم شناختی هیجان اثربخشی مثبت و معناداری داشت که خود باعث افزایش راهکار‌های سازش‌یافته (۰٫۰۰۱p<) و کاهش راهکارهای سازش‌نیافته (۰٫۰۰۲=p) در گروه آزمایش شد؛ همچنین این روش درمانی موجب افزایش بهزیستی روان‌شناختی و کاهش مشکلات روابط بین‌فردی در گروه آزمایش شد (۰٫۰۰۱p<).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، روش درمانی ذهن‌آگاهی مبتنی‌بر کاهش استرس بر بهبود تنظیم شناختی هیجان، افزایش بهزیستی روان‌شناختی و کاهش مشکلات روابط بین‌فردی مادران دارای کودکان با ناتوانی‌‌های تحولی اثربخشی دارد.

طیبه یوسفی, محمدحسین فلاح, سعید وزیری, علیرضا افشانی

زمینه و هدف: تعارض والد-نوجوان شاخصی از اختلال در ارتباط بین پدر و مادر با فرزندشان به‌شمار می‌آید که به‌منظور کاهش پیامدهای ویرانگر این تعارضات بر جامعه لازم است مطالعاتی انجام شود؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف تبیین پیامد تعارض والد-نوجوان از دیدگاه والدین صورت گرفت.
روش‌بررسی: روش این پژوهش، کیفی و بخشی از پژوهشی بود که با استفاده از راهبرد نظریهٔ داده‌بنیاد با رویکرد عینی‌گرای استراس و کوربین (۱۹۹۰) انجام شد. روش نمونه‌گیری هدف‌مند بود. جامعهٔ مطالعه‌شده را ۲۹ نفر از والدین سطح شهر یزد در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ تشکیل دادند که با نوجوان خود تعارض داشتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، مصاحبهٔ نیمه‌ساختاریافتهٔ باز و عمیق فردی با والدین بود. طول هر مصاحبه باتوجه به شرایط شرکت‌کنندگان بین ۴۵تا۶۰ دقیقه متغیر بود. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفت.
یافته‌ها: تحلیل داده‌ها منجر به ایجاد ۵۸ مفهوم، چهارده مقوله فرعی و سه مقوله اصلی (پیامدهای ویرانگر، پیامد‌های پیشگیری کننده و پیامد‌های سازنده) شد و عملکرد ارتباطی خانواده به عنوان مقولۀ مرکزی این پژوهش بود. عوارض روانی، عوارض جسمانی، اختلال در عملکرد، تشدید تعارضات، سازگاری ناکارآمد، آسیب‌های اجتماعی، آسیب معنوی و زیان مادی، مقوله‌های فرعی مرتبط با پیامد ویرانگر تعارض والد-نوجوان بودند. رشد ویژگی‌های روان‌شناختی، رشد ویژگی‌های اجتماعی، رشد بُعد معنوی و صرفه‌جویی، مقوله‌های فرعی این پژوهش بودند که در مقولهٔ اصلی پیامد سازنده خود را نشان دادند. دو مقولهٔ فرعی پیشگیری از تشدید تعارضات و پیشگیری از آسیب‌ها، پیامدهای پیشگیری‌کنندهٔ این پژوهش بودند.
نتیجه‌گیری: پیامدهای تعارض والد-نوجوان متأثر از راهبردهایی است که آن‌ها برای حل تعارض به‌کار می‌برند. تعارض والد-نوجوان می‌تواند گاهی مفید و در برخی مواقع نیز زیانبار باشد. تعارض‌های زیانبار و مفید را می‌توان از روی پیامدهای آن تشخیص داد. فهم پیامدها، والدین را به‌سمت راهبردهای مؤثر حل تعارض سوق می‌دهد.

ویان امین نسب, شکوه السادات بنی جمالی, حمیدرضا حاتمی

زمینه و هدف: اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی به‌صورت الگویی از بی‌توجهی مداوم با تکرارشوندگی بیشتر درمقایسه با کودکان همان سطح رشدی تعریف شده است. مطالعهٔ حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش بازی‌های ادراکی‌حرکتی بر تبحر حرکتی و نشانگان اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی انجام شد.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی به‌صورت پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری این پژوهش را کودکان مراکز پیش‌دبستانی منطقهٔ دو استان تهران در سال ۱۳۹۷ تشکیل دادند. از میان آن‌ها، تعداد نود نفر به‌صورت هدف‌مند از بین کودکانی که نشانگان اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی در آن‌ها مشاهده شد، وارد فرایند تحقیق شدند. از میان افراد داوطلب (شصت‌و‌هفت نفر)، تعداد سی نفر به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از مقیاس تبحر حرکتی فرم کوتاه برونینکس-اوزرتسکی (۱۹۷۸) و مقیاس مشکلات رفتاری کودکان کانرز-فرم والد (ریتمن و همکاران، ۱۹۹۸) به‌دست آمد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک‌متغیری و نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها در این پژوهش، ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، آموزش بازی‌های ادراکی‌حرکتی سبب بهبود مهارت تبحر حرکتی (۰٫۰۰۱>p) و کاهش مجموع نشانگان اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی (۰٫۰۰۱>p) در این کودکان می‌شود.
نتیجه‌گیری: می‌توان نتیجه گرفت، آموزش بازی‌های ادراکی‌حرکتی موجب بهبود مهارت تبحر حرکتی و کاهش نشانگان اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی می‌شود و می‌توان از آن درجهت توان‌مندسازی کودکان با اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی استفاده کرد.

مریم فرآیین, محمدکاظم واعظ موسوی, علی کاشی

زمینه و هدف: شناخت عوامل روان‌شناختی در بررسی علل کناره‌گیری نوجوانان از ورزش اهمیت دارد. هدف این پژوهش، مقایسهٔ سطح شایستگی ادراک‌شدهٔ بدنی و ترس از شکست در نوجوانان کناره‌گیری‌کننده از ورزش با نوجوانان دارای مشارکت ورزشی بود.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر کاربردی و از نوع توصیفی-مقایسه‌ای بود. جامعهٔ آماری را دانش‌آموزان دورۀ متوسطهٔ اول در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ در شهرستان ارومیه تشکیل دادند. نمونهٔ بررسی‌شده ۱۹۳ دانش‌آموز از دورۀ متوسطهٔ اول در دامنهٔ سنی ۱۳تا۱۵ سال بودند که به‌صورت تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای‌ انتخاب شدند. برای جمع‌‌آوری داده‌ها از پرسشنامهٔ محقق‌ساخته، پرسشنامهٔ ارزیابی شکست در عملکرد (کانروی و همکاران، ۲۰۰۲) و پرسشنامهٔ خودتوصیفی بدنی (مارش و همکاران، ۱۹۹۴) استفاده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های تی مستقل، خی‌دو و تحلیل واریانس چندمتغیره ازطریق نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۱۹ صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، متغیر شایستگی ادراک‌شدهٔ بدنی و متغیر ترس از شکست در دو گروه دانش‌آموزان بررسی‌شده تفاوت آماری معناداری داشت (۰٫۰۰۱>p)؛ براساس نتایج، مجذور سهمی اتا برای متغیر ترس از شکست برابر با ۰٫۴۱ بود که نشان ‌داد ترس از شکست ۴۱درصد از مشارکت ورزشی را تبیین کرده است؛ همچنین مجذور سهمی اتا برای متغیر شایستگی ادراک‌شدهٔ بدنی برابر با ۰٫۳۲ بود که نشان داد شایستگی ادراک‌شدهٔ بدنی ۳۲درصد مشارکت ورزشی را تبیین کرد.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش نتیجه‌گیری می‌شود، درمقایسه با نوجوانانی که مشارکت ورزشی دارند، نوجوانان کناره‌گیری‌کننده از فعالیت‌های ورزشی دارای شایستگی ادراک‌شدهٔ بدنی کمتر و ترس از شکست بیشتری هستند. این یافته‌ها از نظریهٔ ادراک شایستگی حمایت می‌کند.

آتنا سادات هاشمی فشارکی, سیده مرضیه طبائیان

زمینه و هدف: برای مواجه با رشد جمعیت در سالمندان لازم است آمادگی و برنامه‌ریزی دقیقی در جوانب مختلف همچون معماری مراکز نگهداری از آن‌ها صورت گیرد؛ بنابراین، هدف از پژوهش حاضر بررسی نحوهٔ ارتقای کیفیت محیط مراکز نگهداری از سالمندان برای بهبود ناتوانی آن‌ها بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر از نوع کیفی است که با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی مقالات نقد و نظر در فارسی و انگلیسی‌زبان منتشرشده از سال ۱۹۸۷ تا پایان سال ۲۰۱۸ انجام شد. به این منظور با جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی Science Direct، Magiran،Irandoc ،Iranmedex ،Scopus ، Design and Health، SID و ISI و با استفاده از واژگان کلیدی شامل سالمندان، مراکز نگهداری سالمندان، ارتقای کیفیت محیط سالمندان و بهبود ناتوانی سالمندان در تمامی مقالات، مطالب مرتبط استخراج شدند. ابتدا عواملی که می‌توانستند کیفیت زندگی سالمندان را افزایش دهند، بررسی شدند. سپس این عوامل در قالب فعالیت‌ها و برنامه‌های خدماتی برای افزایش کیفیت زندگی سالمندان در مراکز نگهداری آنها برای بهبود ناتوانی سالمندان معرفی شدند.
یافته‌ها: به‌منظور افزایش کیفیت محیط مراکز نگهداری سالمندان، سه مؤلفهٔ اصلی مؤثر را می‌توان بیان کرد: الف. مؤلفۀ عملکردی که شامل مؤلفه‌های فرعی ازجمله امکانات برای همۀ سالمندان، اکرام سالمند، پویایی، شخصی‌سازی، مراقبت و کنترل سالمندان است؛ ب. مؤلفه زیباشناختی که شامل مؤلفه‌های فرعی دوری از انزوا، تحرک و فعالیت، امکان حرکت، مفیدبودن، طراحی با توجه به محدودیت جسمی و حساسیت حرارتی است؛ ج. مؤلفۀ زیست‌محیطی که شامل مؤلفه‌های فرعی وضوح، شادابی و نشاط، آسایش و تقویت روحیه است. این سه مؤلفه در قالب سیاست‌ها و راهبردهای طراحی معماری محیط کالبدی برای بهبود ناتوانی سالمندان دسته‌بندی و به‌کار گرفته شده است.
نتیجه‌گیری: با افزایش جمعیت سالمندان، کیفیت زندگی آن‌ها نیز باید مدنظر قرار گیرد؛ بنابراین نه‌تنها توجه به اصول و استانداردهایی برای این قشر لازم است، بلکه باید به راهبردهای طراحی معماری محیط کالبدی سالمندان نیز توجه شود.

ایوب فریدی زنگیر, مهرداد محرم زاده, مسعود ایمان زاده

زمینه و هدف: امروزه یکی از معضلات جدی سازمان‌ها، فرسودگی شغلی کارکنان در محیط کاری است که این پدیده درنتیجهٔ گسترش گرایش‌های منفی شغلی به‌وجود می‌آید. این پژوهش با هدف ارائۀ مدل تبیین اینرسی سازمانی براساس فرسودگی شغلی در ادارات کل ورزش و جوانان شمال غرب کشور انجام شد.
روش‌بررسی: مطالعهٔ حاضر از نوع مطالعات مقطعی بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی کارکنان ادارات کل ورزش و جوانان شمال غرب کشور به تعداد ۳۷۲ نفر در سال ۱۳۹۸ تشکیل دادند. حجم نمونهٔ مطالعه ۱۸۱ نفر بود که به‌روش نمونه‌گیری طبقه‌ای با رعایت ملاک‌های ورود به پژوهش و خروج از آن انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامهٔ فرسودگی شغلی (مسلش و جکسون، ۱۹۸۱) و پرسشنامهٔ اینرسی سازمانی (گودکین و آلکورن، ۲۰۰۸) بود. داده‌ها در سطح معناداری ۰٫۰۵ به‌کمک نرم‌افزار‌های SPSS نسخهٔ ۲۰ و لیزرل نسخه‌ٔ ۹٫۳۰، با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و مدل‌یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، ضریب مسیر کاهش هیجانی به فرسودگی شغلی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۶۳=β)، مسخ شخصیت به فرسودگی شغلی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۷۲=β) و کاهش عملکرد فردی به فرسودگی شغلی مثبت بود (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۵۵=β)؛ همچنین ضریب مسیر فرسودگی شغلی به اینرسی سازمانی مثبت بود (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۵۳=β). شاخص‌های برازش به‌دست آمده نشان دادند که مدل مفروض با داده‌های پژوهش برازش مطلوبی دارد (۲٫۷۷=X²/df، ۰٫۹۶۸=GFI، ۰٫۹۹۳=CFI، ۰٫۹۹۴=NFI، ۰٫۰۳۱=RMSEA).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، فرسودگی شغلی می‌تواند سبب بروز پدیدهٔ اینرسی سازمانی در ادارات کل ورزش و جوانان شمال غرب کشور شود؛ ازاین‌رو ضروری است مدیران سازمان‌های ورزشی برای مقابله با بروز اینرسی سازمانی درجهت کاهش سطح فرسودگی شغلی کارکنان گام بردارند.

عیسی نقی زاده, رحیم محمدی, جعفر حسنی, علی بتوئی, احسان طولابی, وحید مصطفی پور

زمینه و هدف: افراد معتاد به‌لحاظ مؤلفه‌های شناختی و اضطرابی و به‌طور کلی در نحوه‌ٔ مدیریت هیجان‌ها در شرایط مطلوبی قرار ندارند؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی-رفتاری مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی بر نظم‌جویی شناختی هیجان و افکار اضطرابی مردان معتاد انجام گرفت.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک‌ماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را ۹۸ نفر از معتادان مرد بستری در مرکز ترک اعتیاد قاصدک امید نارنج شهر کرج در پاییز ۱۳۹۸ تشکیل دادند. از این جامعه تعداد ۵۴ نفر افراد واجد شرایط داوطلب انتخاب شدند و به‌شکل تصادفی در دو گروه ۲۷نفرهٔ آزمایش و گواه گمارده شدند. ابزار پژوهش پرسشنامهٔ نظم‌جویی شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، ۲۰۰۱) و پرسشنامهٔ افکار اضطرابی (ولز، ۱۹۹۴) بود. برنامهٔ ذهن‌آگاهی در طول هشت جلسهٔ نوددقیقه‌ای، یک‌بار در هفته صرفاً برای گروه آزمایش براساس پروتکل درمان مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی (کابات-زین، ۱۹۹۲) اجراشد. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی با نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ تجزیه‌وتحلیل شد. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ بود. 
یافته‌ها: تغییرات میانگین متغیرهای نظم‌جویی شناختی هیجان و افکار اضطرابی در طول زمان معنا‌دار بود (۰٫۰۰۱p<)؛ اثر گروه و اثر متقابل گروه و زمان نیز در متغیرهای مذکور معنا‌دار بود (۰٫۰۰۱>p)؛ همچنین میانگین نمره‌های نظم‌جویی شناختی هیجان در گروه آزمایش در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون (۰٫۰۲۲=p) و  پیش‌آزمون و پیگیری (۰٫۰۰۱p<) تفاوت معنادار داشت. میانگین نمره‌های افکار اضطرابی در گروه آزمایش در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون (۰٫۰۰۱p<) و پیش‌آزمون و پیگیری (۰٫۰۰۱p<) تفاوت معنادار داشت؛ همچنین نتایج حاکی‌از پایداری اثر مداخله بر متغیرهای نظم‌جویی شناختی هیجان و افکار اضطرابی در مرحلۀ پیگیری بود (به‌ترتیب ۰٫۰۳۸=p، ۰٫۰۲۶=p).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این تحقیق، روش ذهن‌آگاهی می‌تواند سبب بهبود نظم‌جویی شناختی هیجان و کاهش افکار اضطرابی در مردان معتاد شود.