مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

ظاهر اعتماد, شیما زحلی

زمینه و هدف: تغییر روش زندگی همچون افزایش فعالیت بدنی و استفاده از رژیم کم‌کالری‌، از اولین مداخلات در زمینهٔ کاهش چربی بدن و مقابله با چاقی و اضافه‌وزن محسوب می‌شود. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر هشت هفته تمرینات هوازی همراه با مکمل‌‌یاری ژل رویال بر برخی شاخص‌های التهابی زنان دارای اضافه‌وزن بود.
روش‌‌بررسی: مطالعهٔ حاضر، نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. به این منظور سی دختر دانشجوی سالم دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج دارای اضافه‌وزن به‌صورت تصادفی در سه گروه (مکمل، دارونما، گواه) ‌تقسیم شدند. در گروه مکمل از ژل رویال (۵۰۰ میلی‌گرم) در کپسول‌های ۱۰۰میلی‌گرمی به‌صورت خوراکی استفاده شد. خون‌گیری آزمودنی‌ها در حالت ناشتا به‌منظور ارزیابی شاخص نکروزدهندۀ تومور آلفا‌، پروتئین واکنشی-C و اینترلوکین-۶ در دو نوبت پیش‌آزمون و پس‌آزمون انجام پذیرفت. تمرینات هشت هفته و هر هفته سه جلسه بود. داده‌‌های به‌دست‌آمده با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی به‌کمک نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ در سطح معنا‌داری ۰٫۰۵=α تحلیل شد.
یافته‌ها: باتوجه به نتایج، تمرینات هوازی با مکمل‌‌دهی ژل رویال موجب کاهش معنا‌داری در سطوح شاخص‌های التهابی ازجمله IL-6 (۰٫۰۰۱>p)، CRP (۰٫۰۳۰=p) و TNF-α (۰٫۰۴۰=p) بین گروه‌ها شد. در متغیر IL-6، این تفاوت معنادار مربوط به گروه‌های مکمل با دارونما (۰٫۰۰۱>p)، مکمل با گواه (۰٫۰۰۹=p) و دارونما با گواه (۰٫۰۰۱=p) بود. در متغیر CRP، این تفاوت معنادار مربوط به گروه‌های مکمل با دارونما (۰٫۰۰۱>p) و دارونما با گواه (۰٫۰۴۰=p) و مکمل با گواه (۰٫۰۱۵=p) بود. در متغیر TNF-α این تفاوت معنادار مربوط به گروه‌های مکمل با دارونما (۰٫۰۰۱>p) و مکمل با گواه (۰٫۰۲۲=p) بود.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج، هشت هفته تمرینات هوازی با شدت زیربیشینهٔ فزاینده به‌همراه مکمل‌یاری ژل رویال موجب کاهش سطوح شاخص‌های التهابی ازجمله شاخص نکروزدهندۀ تومور آلفا‌، اینترلوکین-۶ و پروتئین واکنشی-C می‌شود.

بابک نوروزی, عذرا غفاری نوران, عباس ابوالقاسمی, توکل موسی زاده

زمینه و هدف: استرس از مسائل اجتناب‌ناپذیر زندگی است که نمود آن در موقعیت‌های تحصیلی با عنوان استرس تحصیلی مفهوم‌سازی شده است. فرسودگی تحصیلی پیامد عمده‌تر استرس است. هدف از پژوهش حاضر، ‌بررسی اثربخشی آموزش‌ شفقت به خود بر استرس تحصیلی و فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان دارای علائم افسردگی بود.
روش‌بررسی: این پژوهش از نوع مطالعات آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان پسر دورهٔ اول متوسطهٔ شهرستان پارس‌آباد در سال تحصیلی ۹۷-۱۳۹۶ به تعداد ۲۰۲۸ نفر تشکیل دادند. نمونهٔ پژوهش شامل چهل نفر از دانش‌آموزان پسر دارای علائم افسردگی از جامعهٔ مذکور بود که به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای انتخاب شدند. سپس به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه بیست نفر) قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها مقیاس خودسنجی افسردگی (برلسون، ۱۹۸۱)، پرسشنامهٔ استرس تحصیلی (لاکاو، ۲۰۰۹) و پرسشنامهٔ فرسودگی تحصیلی (برسو و همکاران، ۲۰۰۷) بود. دانش‌آموزان گروه آزمایش در هشت جلسهٔ ۹۰دقیقه‌ای در دورهٔ آموزش شفقت به خود براساس بستهٔ آموزشی گیلبرت (۲۰۰۹) شرکت کردند. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۰ انجام شد. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، آموزش شفقت به خود تأثیر معناداری بر استرس تحصیلی و مؤلفه‌های آن شامل فیزیولوژیک، رفتاری، شناختی و عاطفی (۰٫۰۰۱>p) و همچنین تأثیر معناداری بر فرسودگی تحصیلی و مؤلفه‌های آن شامل خستگی هیجانی، بی‌علاقگی تحصیلی و ناکارآمدی تحصیلی (۰٫۰۰۱>p) در دانش‌آموزان دارای علائم افسردگی داشت.
نتیجه‌گیری: آموزش شفقت به خود راهکار مناسبی برای کاهش استرس تحصیلی و فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان دارای علائم افسردگی است.

شیرین کیقبادی, زهرا درویزه, حسن اسد زاده

زمینه و هدف: کانون خانواده از کانون‌های بسیار اساسی‌ جامعه و شکل‌دهندهٔ شخصیت اعضای درون آن است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر‌بخشی واقعیت‌درمانی مبتنی‌بر تئوری انتخاب به‌شیوهٔ گروهی بر مسئولیت‌پذیری زنان متأهل شهر تهران انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را مراجعان زن متأهل خانهٔ سلامت منطقهٔ نُه تهران در سال ۱۳۹۷ تشکیل دادند. حجم نمونه سی نفر بودند که به‌شیوهٔ دردسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در گروه آزمایش و گروه گواه قرار گرفتند. ابزار این تحقیق، مصاحبهٔ تشخیصی ساختاریافته و پرسشنامهٔ روان‌شناختی کالیفرنیا (گاف، ۱۹۸۷) بود. گروه آزمایش هشت جلسهٔ دوساعته مداخلۀ گروهی واقعیت‌درمانی مبتنی‌بر تئوری انتخاب را دریافت کرد. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۱ انجام شد. در این پژوهش سطح معناداری ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، عامل زمان در سه مرحلهٔ پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری معنادار بود (۰٫۰۰۱>p ) و اثر گروه معنادار بود (۰٫۰۰۱>p)؛ همچنین اثر زمان و گروه معنادار بود (۰٫۰۰۱>p) و تفاوت آشکاری بین میزان مسئولیت‌پذیری در دو گروه زنان مطالعه‌شده در طول زمان‌های اندازه‌گیری وجود داشت؛ بنابراین واقعیت‌‌درمانی مبتنی‌بر تئوری انتخاب به‌شیوۀ گروهی بر مسئولیت‌پذیری زنان متأهل مؤثر بود.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، واقعیت‌درمانی مبتنی‌بر تئوری انتخاب به‌شیوهٔ گروهی بر مسئولیت‌پذیری زنان متأهل مؤثر است و می‌تواند به‌عنوان مداخله‌ای درمانی استفاده شود.

مهری سیدجوادی, زانیار پاک فر

زمینه و هدف: جمعیت سالمندی رشدی شتابان دارد و سالمندی فعال و سلامت روان دو مقولهٔ مهم در سلامت سالمندان به‌شمار می‌رود؛ بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی سالمندی فعال و ارتباط آن با سلامت روان بود.
روش‌بررسی: این مطالعه مقطعی از نوع توصیفی‌همبستگی بود که بر ۲۰۰ سالمند مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های آموزشی‌درمانی اردبیل در سال ۱۳۹۷ با نمونه‌گیری دردسترس انجام شد. برای جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامهٔ سالمندی فعال (محمدی و همکاران، ۱۳۹۶) و پرسشنامهٔ سلامت عمومی (گلدبرگ و هیلر، ۱۹۷۹) به‌کار رفت. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS نسخهٔ ۲۲و روش‌های آمار استنباطی شامل آزمون تی‌ مستقل و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. سطح معناداری آزمون‌ها ۵درصد بود.  
یافته‌ها: آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین سطح فعال‌بودن سالمندان با سلامت روان آن‌ها رابطهٔ آماری مستقیم معناداری وجود داشت (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۴۴=r)؛ همچنین بین هر شش خرده‌مقیاس سالمندی فعال شامل جماعت‌پذیری (مشارکت اجتماعی-نهادی) (۰٫۵۳=r)، ذهن‌ورزی (۰٫۲۹=r)، تعامل‌گرایی (۰٫۳۳=r)، بینش عاملیت‌گرا (فعال) (۰٫۴۷=r)، نقش‌آفرینی (۰٫۳۷=r) و پویایی جسمی-عملکردی (۰٫۴۹=r) با قابلیت تبیین با سلامت روان رابطهٔ آماری معناداری به‌دست آمد (۰٫۰۰۱=p).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش حاضر، فعال‌بودن سالمندان تأثیر مثبتی بر سلامت روان آن‌ها دارد؛ همچنین به‌عنوان عامل مؤثر بر سلامت روان می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های آتی در این گروه از افراد جامعه مدنظر قرار گیرد و سالمندان به‌سمت فعال‌بودن سوق داده شوند.

سارا امیری, یداله صفری

زمینه و هدف: اختلال نارسایی توجه/ فزون‌کنشی از اختلال‌های بسیار شایع عصبی‌رفتاری دوران کودکی است که پیامدهای ناشی‌از آن، نه‌تنها دوران کودکی بلکه سراسر زندگی را متأثر می‌سازد. پژوهش حاضر با هدف تدوین برنامهٔ آموزشی‌درمانی مداخلات بهنگام و اثربخشی آن بر اعتماد به خود در کودکان مبتلا به فزون‌کنشی صورت گرفت.
روش‌بررسی: طرح این پژوهش از نوع نیمه‌تجربی با پیش‌آزمون‌پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را تمامی دانش‌آموزان پسر بیش‌فعال کلاس پنجم دبستان شهرستان فولادشهر تشکیل دادند. جهت انتخاب نمونه ۳۰ نفر براساس ملاک‌‌های ورود به مطالعه، به‌شیوهٔ نمونه‌‌گیری هدفمند انتخاب شده و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (۱۵ نفر در گروه آزمایش و ۱۵ نفر در گروه کنترل) قرار گرفتند. افراد گروه آزمایش به‌مدت ده جلسهٔ ۹۰‌دقیقه‌‌ای در دورهٔ آموزشی‌درمانی مداخلات بهنگام شرکت کردند؛ اما برای گروه گواه، مداخله‌‌‌‌ای صورت نگرفت. آزمودنی‌های دو گروه آزمایش و کنترل در دو مرحله، پیش‌آزمون و پس‌آزمون ازطریق پرسشنامهٔ اعتمادبه‌نفس و پرسشنامهٔ نشانگان کودکان بیش‌فعال ارزیابی شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌های نشانگان کودکان بیش‌فعال کانرز (۱۹۹۹) و اعتمادبه‌نفس آیزنگ (۱۹۷۶) بود. داده‌‌های پژوهش با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و روش تی‌مستقل و تی‌وابسته به‌میزان ۰٫۰۵ در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج آزمون تی‌مستقل نشان داد که میانگین نمرات اعتماد به خود کودکان گروه آزمایش در مرحلهٔ پس‌آزمون درمقایسه با گروه گواه افزایش داشته که این افزایش معنادار بود (۰٫۰۰۱>p). همچنین نتایج حاصل از تی‌وابسته مشخص کرد که بین نمرات اعتماد به خود کودکان گروه آزمایش در مرحلهٔ پیش‌آزمون و پس‌آزمون تفاوت معناداری وجود دارد (۰٫۰۴۶=p).
نتیجه‌گیری: باتوجه به یافته‌ها به‌نظر می‌رسد برنامهٔ تدوین‌شدهٔ آموزشی‌درمانی مداخلات بهنگام سبب افزایش اعتماد به خود در کودکان مبتلا به نارسایی توجه/ فزون‌کنشی می‌شود.

سکینه بهروان, محمود برجعلی, محمد حاتمی

زمینه و هدف: توجه به سلامت روان و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان امری بدیهی و مسلم است؛ اما در بین آن‌ها دانش‌آموزان دارای اختلال یافت می‌شود که به‌دلیل داشتن شرایط خاص، به توجه بیشتری نیازمند هستند. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطهٔ نارسایی خلقی و شناختی دانش‌آموزان دارای اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی با سلامت عمومی بود.
روش‌بررسی: مطالعهٔ حاضر، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعهٔ آماری را تمامی دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطهٔ مدارس دولتی شهر ارومیه در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ تشکیل دادند. از بین ۹۲۹۴ دانش‌آموز پسر و ۱۱۰۰۸ دانش‌آموز دختر، از چهار دبیرستان (دو دبیرستان پسرانه و دو دبیرستان دخترانه) واقع در ناحیهٔ یک که به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای در نظر گرفته شدند، چهل دانش‌آموز دارای اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی براساس داده‌های به‌دست‌آمده، انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مقیاس تجدیدنظرشدۀ درجه‌بندی کانرز-ویژۀ والدین (کانرز و همکاران، ۱۹۹۸)، مقیاس ناگویی خلقی تورنتو (بگبی و  همکاران، ۱۹۹۴)، پرسشنامهٔ نارسایی شناختی (برادبنت و همکاران، ۱۹۸۲) و پرسشنامهٔ سلامت عمومی (گلدبرگ و هیلیر، ۱۹۷۹) بود. تحلیل داده‌ها به‌روش تحلیل همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی در سطح معناداری ۰٫۰۵ انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین سلامت عمومی و ناگویی خُلقی (۰٫۰۰۱> p و  ۰٫۲۹-=r) و بین سلامت عمومی و نارسایی شناختی (۰٫۰۰۱> p و ۰٫۲۶-=r) همبستگی معنادار منفی وجود داشت. همچنین متغیرهای ناگویی خُلقی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۹-=Beta) و نارسایی شناختی (۰٫۰۰۱>p و۰٫۲۶-=Beta) توان پیش‌بینی سلامت عمومی را در دانش‌آموزان دورهٔ دوم متوسطهٔ دارای اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی داشتند. 
نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج پژوهش، می‌توان با متغیرهای ناگویی خُلقی و نارسایی شناختی، سلامت عمومی را پیش‌بینی کرد و با به‌کارگیری مداخلات روان‌شناختی، به ارتقای سطح سلامت عمومی کودکان و نوجوانان دارای اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی کمک کرد.

لیلی اخلاقی, حسن احدی, پیمان حسنی ابهریان, علیرضا کاکاوند

علیرضا هریوندی, غلامرضا ثناگوی محرر, محمود شیرازی

زمینه و هدف: بیماری وسواس فکری-عملی، بیماری مزمنی در جوامع مختلف است که سازمان بهداشت جهانی آن را علت اصلی ناتوانی می‌داند؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ بر استرس و انسجام روانی در بیماران مبتلا به وسواس فکری-عملی بود.
روش‌بررسی: این پژوهش، نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش را تمامی زنان و مردان مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی مراجعه‌کننده به کلینیک‌ها و مراکز مشاورهٔ شهر بیرجند در شش ماه دوم سال ۱۳۹۷ تشکیل دادند. از بین آن‌ها چهل نفر از افراد واجد شرایط داوطلبانه انتخاب شدند و در گروه آزمایش و گروه گواه به‌صورت تصادفی جایگزین شدند. مداخلهٔ درمانی مواجهه و پیشگیری از پاسخ طی هشت جلسهٔ نوددقیقه‌ای براساس طرح درمانی استکتی (۲۰۰۷) انجام پذیرفت. داده‌ها ازطریق تکمیل خرده‌مقیاس استرس مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (لاویبوند و لاویبوند، ۱۹۹۵) و مقیاس انسجام روانی (آنتونووسکی، ۱۹۹۳) قبل از مداخله و بعد از آن جمع‌آوری شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از و آزمون خی‌دو و تحلیل کوواریانس تک‌متغیری در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ صورت گرفت. سطح معنا‌داری آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، پس از مداخله، نمرات استرس در گروه آزمایش درمقایسه با گروه گواه به‌طور معنا‌داری کاهش یافت و نمرات انسجام روانی افزایش پیدا کرد (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: باتوجه به یافته‌های این پژوهش درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ در کاهش استرس و افزایش انسجام روانی بیماران مبتلا به وسواس فکری-عملی مؤثر است؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود درمان مذکور به‌عنوان درمانی مکمل در سایر بیماری‌های روان‌تنی استفاده شود.

نسرین برسلانی, صدیقه ابراهیمی علویکلایی, جمال صادقی, رجبعلی محمدزاده

زمینه و هدف: خودکارآمدی تحصیلی در یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مهم است و می‌تواند با سیستم‌های مغزی رفتاری آن‌ها ارتباط داشته باشد. این تحقیق با هدف بررسی رابطهٔ سیستم‌های مغزی رفتاری با خودکارآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطهٔ دوم شهر گنبد انجام شد.
روش‌بررسی: روش تحقیق از نوع همبستگی بود. جامعهٔ آماری این پژوهش را تمامی دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطهٔ دوم در سه پایه (دهم، یازدهم و دوازدهم) در سال ۹۹-۱۳۹۸ شهرستان گنبدکاووس تشکیل دادند. با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تعداد ۲۳۰ دانش‌آموز به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای اندازه‌گیری، مقیاس سیستم‌های بازداری/فعال‌سازی رفتاری (کارور و وایت، ۱۹۹۴) و مقیاس خودکارآمدی تحصیلی (جینگ و مورگان، ۱۹۹۹) بود. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها روش‌های تحلیل ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری با نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ به‌کار رفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۱ درنظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد همبستگی منفی و معنا‌داری بین سیستم بازداری رفتاری و خودکارآمدی تحصیلی مشاهده شد (۰٫۰۱>p، ۰٫۴۴-r=)؛ همچنین بین سیستم فعال‌سازی رفتاری و خودکارآمدی تحصیلی همبستگی مثبت و معنا‌داری وجود داشت (۰٫۰۱>p، ۰٫۴۰r=). سیستم بازداری رفتاری (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۳۱۰-=β) و سیستم فعال‌سازی رفتاری (۰٫۰۰۱>p ، ۰٫۲۷۴=β) به‌طور مستقیم توانستند خودکارآمدی تحصیلی را پیش‌بینی کنند.
نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج به‌دست‌آمده، با کاهش بازداری رفتاری و افزایش فعال‌سازی رفتاری می‌توان خودکارآمدی تحصیلی را افزایش داد؛ بنابراین توجه به سیستم‌های مغزی رفتاری و افزایش خودکارآمدی در دانش‌آموزان، در موفقیت تحصیلی آن‌ها ضروری به‌نظر می‌رسد.

امیر قیامی راد, وحید حسن پور, حمید حاتملو

زمینه و هدف: استئوآرتریت شایع‌ترین بیماری مفصلی و عضلانی‌اسکلتی در جهان و نیز شایع‌ترین عارضه در مفاصل سینویال است . این بیماری به نام‌های آرتروز، استئوآرتریت و آرتریت هیپرتروفیک شناخته می‌شود. هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر آب‌درمانی بر درد، دامنهٔ حرکتی و کیفیت زندگی زنان سالمند مبتلا به آرتروز زانو بعد از تعویض مفصل بود.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. تعداد ۳۶ بیمار زن سالمند طبق جدول کرجسی و مورگان (۱۹۷۰) به‌صورت دردسترس انتخاب شدند و به‌طور تصادفی ساده در گروه تجربی (شانزده نفر) و گواه (بیست نفر) قرار گرفتند. بیماران گروه تجربی به تعداد هیجده جلسه و هر جلسه به‌مدت ۴۵تا۶۰ دقیقه تمرینات آب‌درمانی انجام دادند. اندازه‌گیری متغیرها در دو مرحلۀ قبل و بعد از پروتکل تمرینی صورت گرفت. برای اندازه‌گیری میزان دامنهٔ حرکتی مفصل زانو از الکتروگونیامتر و برای اندازه‌گیری درد و کیفیت زندگی از پرسشنامهٔ پیامد صدمات زانو و استئوآرتریت (روس و همکاران، ۱۹۹۸) استفاده شد. داده‌‌ها با استفاده از آزمون‌های تی‌زوجی و تی‌مستقل در سطح معنا‌داری ۰٫۰۵ و نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۱۸ تجزیه‌و‌تحلیل شدند.
یافته‌ها: باتوجه به نتایج آزمون بین‌گروهی، پس از تمرین آب‌درمانی، درد کاهش یافت (۰٫۰۰۱>p) و دامنه‌ٔ حرکتی (۰٫۰۱۱=p) و کیفیت زندگی (۰٫۰۰۱>p) به‌طور معنا‌داری افزایش یافت. همچنین نتایج آزمون درون‌گروهی حاکی‌از کاهش درد (۰٫۰۰۱>p) و افزایش دامنه‌ٔ حرکتی (۰٫۰۰۱=p) و کیفیت زندگی (۰٫۰۰۱>p) به‌طور معنا‌داری در گروه آزمایش بود.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این پژوهش به‌نظر می‌رسد تمرینات آب‌درمانی می‌تواند به‌عنوان روشی مفید جهت توان‌بخشی زنان سالمند بعد از تعویض مفصل زانو استفاده شود.