مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

اکرم رمضان زاده, ثریا رمضان زاده

چکیده
زمینه و هدف: اضطراب زبان مانع پیشرفت در یادگیری می‌شود. عوامل روان‌شناختی مانند باور خودکارآمدی و باور فراشناختی می‌تواند به ضعف یا تسریع یادگیری زبان کمک کند؛ بنابراین مطالعهٔ حاضر باهدف تعیین اندازهٔ اثر باورهای خودکارآمدی و باورهای فراشناختی و اضطراب زبان انگلیسی در پیش‌بینی پیشرفت یادگیری زبان انگلیسی زبان‌آموزان انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش توصیفی‌تحلیلی بود. جامعهٔ آماری را دانشجویان مقطع کارشناسی رشتهٔ آموزش زبان انگلیسی پیام‌نور ساری سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ تشکیل دادند. از میان آن‌ها ۱۸۰ نفر به‌روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش پرسش‌نامهٔ باورهای فراشناختی (ولز و کارترایت-هاتون، ۲۰۰۴) و پرسش‌نامهٔ اضطراب زبان انگلیسی (هورویتز و همکاران، ۱۹۸۶) و مقیاس خودکارآمدی عمومی (شرر و مادوکس، ۱۹۸۲) بود. معدل در امتحانات پایان ترم به‌عنوان شاخصی برای پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۲۴ و آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه با درنظرگرفتن سطح معناداری ۰٫۰۱ صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، اضطراب زبان انگلیسی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۶۲۹-=β) و باورهای خودکارآمدی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۳۴=β) و خودآگاهی شناختی (۰٫۰۰۶= p و ۰٫۱۶۰=β) پیش‌بینی‌کنندهٔ پیشرفت یادگیری زبان در زبان‌آموزان است (۰٫۴۷۶=R²adj).
نتیجه‌گیری: باورهای خودکارآمدی و باورهای فراشناختی و اضطراب زبان در پیش‌بینی پیشرفت یادگیری زبان انگلیسی زبان‌آموزان نقش مؤثری دارند.

بهاره رسولیان, مسعود جان بزرگی, شهناز نوحی, علی رضوانی

چکیده
زمینه و هدف: پریشانی روان‌شناختی ناراحتی خاص و حالت هیجانی است که توسط افراد به‌طور موقت یا دائم در پاسخ به استرس‌های خاص و درخواست‌های آسیب‌زا تجربه می‌شود؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان شناختی‌رفتاری بر انعطاف‌پذیری عاطفی و شناختی در افراد دارای پریشانی‌‌های روان‌شناختی بود.
روش‌بررسی: روش این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با استفاده از طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه‌های آزمایش و گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را افراد دارای پریشانی روان‌شناختی مراجعه‌کننده به کلینیک‌های مشاوره و روان‌شناسی شهر تهران در سال ۱۴۰۰ تشکیل دادند. از بین آن‌ها سی نفر داوطلب واجد شرایط به‌صورت تصادفی وارد مطالعه شدند و به‌تصادف در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. سپس هر دو گروه پرسش‌نامۀ انعطاف‌پذیری شناختی (دنیس و وندر وال، ۲۰۱۰) و پرسش‌نامۀ انعطاف‌پذیری هیجانی (بارتون و بونانو، ۲۰۱۶) را در پیش‌آزمون و پس‌آزمون تکمیل کردند. پس از آن گروه آزمایش درمان شناختی‌رفتاری را در دوازده جلسهٔ نوددقیقه‌ای دریافت کرد؛ اما برای گروه گواه هیچ برنامهٔ درمانی ارائه نشد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک‌متغیره در سطح معناداری ۰٫۰۵ در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، در متغیر انعطاف‌پذیری شناختی برای خرده‌مقیاس‌های ادراک گواه‌پذیری و جایگزینی برای رفتار انسانی و در متغیر انعطاف‌پذیری عاطفی برای خرده‌مقیاس‌های ابراز هیجان منفی و ابراز هیجان مثبت، بین دو گروه آزمایش و گواه در پس_‌آزمون، بعد از حذف اثر پیش‌آزمون تفاوت معناداری وجود داشت (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، درمان شناختی‌رفتاری بر افزایش انعطاف‌پذیری شناختی و عاطفی در افراد دارای پریشانی‌های روان‌شناختی اثربخش است.

امیر احسان بخشنده, مهدی قیطاسی

چکیده
زمینه و هدف: سندرم متقاطع فوقانی باعث تغییرات گسترده‌ای در قسمت بالایی بدن می‌شود. پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ اثر چهار هفته تمرینات ثبات‌دهندهٔ کتف و گردن با تمرینات مبتنی‌بر رویکرد جاندا، بر فعالیت الکتریکی عضلات منتخب و راستای پاسچرال در افراد دارای سندرم متقاطع فوقانی انجام شد.
روش‌بررسی: این پژوهش از نوع نیمه‌تجربی بود. جامعهٔ آماری مطالعهٔ حاضر را مردان جوان ۱۸تا۲۵ سال مبتلا به سندرم متقاطع فوقانی از دانشجوهای دانشگاه شهید بهشتی تهران تشکیل دادند. از این جامعه ۲۴ مرد مبتلا به سندرم متقاطع فوقانی انتخاب شدند و در دو گروه تمرینات مبتنی‌بر رویکرد جاندا و گروه تمرینات ثبات‌دهندۀ کتف و گردن (هر گروه دوازده نفر) قرار گرفتند. زاویهٔ سربه‌جلو و شانه‌به‌جلو با روش فتوگرافی ارزیابی شد و تعیین میزان کایفوز با خط‌کش منعطف صورت گرفت. همچنین در این مطالعه از الکترومایوگرافی به‌منظور تعیین فعالیت عضلات ذوزنقه و دندانه‌ای قدامی و جناغی چنبری پستانی استفاده شد. برای بررسی تفاوت‌های بین‌گروهی در متغیرهای پژوهش، آزمون آنالیز کوواریانس تک‌متغیره در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۶ به‌کار رفت. به‌منظور تبدیل داده‌های خام  EMG از نرم‌افزار متلب استفاده شد. سطح معناداری در پژوهش حاضر ۰٫۰۵ بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، بعد از حذف اثر پیش‌آزمون، تمرینات ثبات‌دهندهٔ کتف و گردن برای متغیرهای تراپز فوقانی (۰٫۰۲۰=p)، تراپز تحتانی (۰٫۰۰۱>p)، سربه‌جلو (۰٫۰۰۲=p)، شانه‌به‌جلو (۰٫۰۲۷=p) و کایفوز (۰٫۰۰۱>p) درمقایسه با تمرینات جاندا به‌طور معناداری بهتر عمل کرد؛ اما در متغیرهای تراپز میانی (۰٫۰۶۵=p) و دندانه‌ای قدامی (۰٫۲۵۷=p) و جناغی چنبری پستانی (۰٫۱۲۶=p) تفاوت معناداری بین دو گروه تمرینی وجود نداشت.
نتیجه‌گیری: باتوجه‌به نتایج پژوهش حاضر، تمرینات مبتنی‌بر رویکرد جاندا و تمرینات ثبات‌دهندهٔ کتف و گردن بر بهبود فعالیت عضلات منتخب و کاهش ناهنجاری سندرم اندام فوقانی تأثیرگذار است. علاوه‌براین، نتایج مطلوب‌تری به‌دنبال انجام تمرینات ثبات‌دهندهٔ کتف و گردن درمقایسه با تمرینات با رویکرد جاندا به‌دست آمد.

سعیده السادات هاشمی نجف آبادی, محسن لعلی, پریناز سادات سجادیان, اکرم دهقانی

چکیده
زمینه و هدف: یکی از وجوه روان‌شناختی مرتبط با نیاز به زیبایی در داوطلبان عمل‌های جراحی، اختلال بدریخت‌انگاری است و کمبود عزت‌نفس از عوامل تشدیدکنندهٔ این اختلال به‌شمار می‌رود؛ به‌این‌ترتیب پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ اثربخشی درمان ذهنی‌سازی و درمان پذیرش و تعهد بر عزت‌نفس زنان ۱۸تا۳۰ سال مبتلا به بدریخت‌انگاری بدن متقاضی جراحی ‌زیبایی انجام شد.
روش‌بررسی: روش ‌پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه و دوره‌ٔ پیگیری سه‌ماهه بود. جامعه‌ٔ پژوهش را زنان ۱۸تا۳۰ سال مبتلا به بدریخت‌انگاری متقاضی جراحی‌ زیبایی مراجعه‌کننده به مراکز تخصصی شهر اصفهان در نیمهٔ دوم سال ۱۴۰۲ تشکیل دادند. از جامعه‌ٔ مذکور به‌روش هدفمند ۵۴ نفر داوطلب واجد شرایط وارد مطالعه شدند. سپس به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش مقیاس عزت‌نفس روزنبرگ (روزنبرگ، ۱۹۶۵) و مقیاس اصلاح‌شده برای اختلال بدریخت‌انگاری ‌بدن (فیلیپس و همکاران، ۱۹۹۷) بود. آزمودنی‌های گروه آزمایش اول، درمان ذهنی‌سازی و آزمودنی‌های گروه آزمایش دوم، درمان پذیرش و تعهد را در قالب بیست جلسهٔ ۴۵دقیقه‌ای دریافت کردند. برای تحلیل داده‌ها، تحلیل واریانس و آزمون خی‌دو به‌منظور بررسی همگنی گروه‌های مطالعه‌شده و تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۶ به‌کار رفت. سطح معناداری آزمون‌های آماری ۰٫۰۵ بود.
یافته‌ها: اثر عامل زمان (۴۱٫۱۹۶=F) و اثر عامل گروه (۹٫۷۴۸=F) و اثر متقابل زمان و گروه (۱۴٫۳۵۸=F) بر متغیر عزت‌نفس معنادار بود (۰٫۰۰۱>p). همچنین در پس‌آزمون و پیگیری در میانگین متغیر عزت‌نفس، بین دو گروه درمانی با یکدیگر تفاوت معنادار وجود نداشت (۰٫۹۲۶=p)؛ اما بین گروه‌های درمان ذهنی‌سازی و درمان پذیرش و تعهد با گروه گواه تفاوت معنادار مشاهده شد (۰٫۰۰۱>p).  
نتیجه‌گیری: بین اثربخشی درمان ذهنی‌سازی و درمان پذیرش و تعهد در بهبود عزت‌نفس زنان با بدریخت‌انگاری بدن متقاضی جراحی ‌زیبایی تفاوت معنادار وجود ندارد و هردو مداخله کارآمد است.

راحله گرجی, جواد کاوسیان, علیرضا مرادی, هادی پرهون

چکیده
زمینه و هدف: اختلال کاستی توجه/بیش‌فعالی، از شایع‌ترین اختلالات عصب‌تحولی است. پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ اثربخشی برنامهٔ هدایتگری مهارت‌های اجرایی و برنامهٔ توان‌بخشی شناختی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی بر کارکردهای اجرایی کودکان با اختلال کاستی توجه/بیش‌فعالی انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش، نیمه‌‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری یک‌ماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را کودکان ۹تا۱۲ سال با اختلال کاستی توجه/بیش‌فعالی منطقهٔ سه شهر تهران در سال ۱۴۰۲ تشکیل دادند. شصت نفر از داوطلبان واجد شرایط به‌روش نمونه‌گیری هدفمند وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی و برابر، در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه قرار گرفتند. برای گروه آزمایش اول، برنامهٔ هدایتگری مهارت‌های اجرایی طی دوازده جلسهٔ شصت‌دقیقه‌ای و برای گروه آزمایش دوم، برنامهٔ توان‌بخشی شناختی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی طی شانزده جلسهٔ شصت‌دقیقه‌ای اجرا شد؛ درحالی‌که گروه گواه مداخله‌ای دریافت نکرد. آزمودنی‌ها با مقیاس درجه‌بندی رفتاری کارکردهای اجرایی-ویراست دوم (جیویا و همکاران، ۲۰۱۵) ارزیابی شدند. تحلیل داده‌ها با روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی به‌کمک نسخهٔ ۲۶ نرم‌افزار SPSS در سطح معناداری ۰٫۰۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، برنامهٔ هدایتگری مهارت‌های اجرایی بر نمره‌ٔ کل و شاخص‌های رفتاری و شناختی کارکردهای اجرایی تأثیر مثبت و ماندگاری داشت (۰٫۰۰۱>p)؛ اما بر شاخص تنظیم هیجانی مؤثر نبود (۰٫۰۷۱=p)؛ همچنین برنامهٔ توان‌بخشی شناختی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی بر نمرهٔ کل و شاخص‌های کارکردهای اجرایی تأثیر مثبت و ماندگاری داشت (۰٫۰۰۱>p)؛ علاوه‌براین، برنامهٔ هدایتگری مهارت‌های اجرایی از برنامهٔ توان‌بخشی شناختی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی مؤثرتر بود (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: برنامهٔ هدایتگری مهارت‌های اجرایی درمقایسه با برنامهٔ توان‌بخشی شناختی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی، در ارتقای کارکردهای اجرایی کودکان با اختلال کاستی توجه/ بیش‌فعالی مؤثرتر است.

فرح هاشمی, عبدالزهرا نعامی, ایران داودی, سید اسماعیل هاشمی

چکیده
زمینه و هدف: مدل‌های شناختی‌رفتاری با تأکید بر نقش باورها و ارزیابی‌های فرد از افکار مزاحم در ایجاد اختلال وسواسی اجباری، تفاوت‌های زیاد در شدت علائم را در نظر نمی‌گیرند؛ بنابراین پژوهشگران به بررسی نقش فرایندهای روان‌شناختی زیربنایی توجه کرده‌اند؛ ازاین‌رو پژوهش حاضر باهدف طراحی و آزمون مدلی از روابط برخی پیشایندهای علائم اختلال وسواسی اجباری در دانشجویان انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش تحلیلی‌همبستگی مبتنی‌بر تحلیل مسیر بود. جامعهٔ آماری پژوهش را دانشجویان مقطع کارشناسی‌ارشد مشغول به تحصیل در دانشگاه فردوسی مشهد در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۲ تشکیل دادند که از میان آن‌ها ۲۰۶ ‌دانشجو به‌شیوهٔ خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان پرسش‌نامهٔ وسواسی اجباری تجدید‌نظر‌شده ‌(فوآ و همکاران، ۲۰۰۲)، نسخهٔ کوتاه مقیاس تجارب در روابط نزدیک (وی و همکاران، ۲۰۰۷)، پرسش‌نامهٔ دوسوگرایی نسبت ‌به خود (بار و کایریوس، ۲۰۰۷)، پرسش‌نامهٔ ادراک تهدید ازسوی هیجانات (مکابن و سامپسون، ۲۰۰۶)، پرسش‌نامهٔ باورهای وسواسی (کارگروه شناخت‌های وسواسی اجباری، ۲۰۰۵) و پرسش‌نامهٔ تفسیر مزاحمت‌های ذهنی (کارگروه شناخت‌های وسواسی اجباری، ۲۰۰۵) را تکمیل کردند. داده‌ها در سطح معناداری ۰٫۰۱ بااستفاده از همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر در نرم‌افزارهای SPSSنسخهٔ ۲۶ و AMOS نسخهٔ ۲۴ تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، ‌به‌استثنای مسیر‌های مربوط به اثر مستقیم دلبستگی اجتنابی بر علائم اختلال وسواسی اجباری (۰٫۰۲۸= βو ۰٫۶۰۸=p) و نیز اثرات غیرمستقیم دلبستگی اجتنابی بر علائم اختلال وسواسی اجباری با میانجیگری تفسیر افکار مزاحم (۰٫۰۰۴-= βو ۰٫۴۱۲=p)، با میانجیگری باورهای وسواسی (۰٫۰۱۳= βو ۰٫۰۹۰=p) و با میانجیگری هم‌زمان باورهای وسواسی و تفسیر افکار مزاحم (۰٫۰۰۳= βو ۰٫۰۸۱=p)، دیگر اثرات مستقیم و غیرمستقیم مد‌نظر در الگوی پژوهش معنادار بود؛ همچنین شاخص‌های نکویی برازش حاکی‌از برازش مناسب مدل است (۲٫۷۸۸=X²/df و ۰٫۹۸۱=IIF و ۰٫۹۷۸= GFIو ۰٫۹۸۱= CFIو ۰٫۰۹۳= RMSEA).
نتیجه‌گیری: عوامل تحولی و زیربنایی علائم اختلال وسواسی اجباری باید در مداخلات مربوط به این اختلال مدنظر قرار گیرد.

مهدیه سادات متولیان, سمیرا وکیلی, کیوان ملانوروزی

چکیده
زمینه و هدف: باتوجه به اینکه کودکان با ناتوانی هوشی آموزش‌پذیر مشکلاتی در دست‌نویسی و توجه و حافظهٔ فعال دارند، استفاده از شیوه‌های مناسب برای بهبود مشکلات مذکور دارای اهمیت فراوانی است؛ لذا پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی آموزش دیداری-حرکتی بر مهارت‌های دست‌نویسی و توجه و حافظهٔ فعال کودکان با ناتوانی هوشی آموزش‌پذیر انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعه‌ٔ آماری پژوهش را تمامی کودکان با ناتوانی هوشی آموزش‌پذیر ۱۱تا۱۶ سال شهر تهران در سال ۱۴۰۲ تشکیل دادند. از بین آن‌ها سی نفر داوطب واجد شرایط به‌طور دردسترس وارد مطالعه شدند و به‌تصادف در گروه‌های آزمایش و گواه (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. دو گروه در پیش‌آزمون و پس‌آزمون، چک‌لیست دست‌نویسی (هداوندخانی و همکاران، ۱۳۸۶) و نسخهٔ چهارم آزمون هوش وکسلر برای کودکان (وکسلر، ۲۰۱۲) را تکمیل کردند. برنامهٔ آموزش دیداری-حرکتی روی گروه آزمایش به‌صورت ده جلسهٔ شصت‌دقیقه‌ای و هر جلسه هفته‌ای سه بار اجرا شد؛ اما گروه گروه گواه هیچ برنامهٔ آموزشی دریافت نکرد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از روش تحلیل کوواریانس در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۶ صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، در سه متغیر مهارت‌های دست‌نویسی و توجه و حافظهٔ فعال بین گروه‌های آزمایش و گواه در پس‌آزمون، بعد از حذف اثر پیش‌آزمون، تفاوت معناداری وجود داشت (۰٫۰۰۱>p)؛ همچنین آموزش دیداری-حرکتی توانست ۷۵درصد دست‌نویسی و ۵۹درصد توجه و ۷۹درصد حافظهٔ فعال را افزایش دهد.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود، آموزش دیداری-حرکتی به دانش‌آموزان دارای ناتوانی هوشی آموزش‌پذیر، روش مناسبی برای بهبود مهارت‌های دست‌نویسی و توجه و حافظهٔ فعال آنان است.

سمیرا مرتضوی فر, سید سعید پورنقاش تهرانی, مسعود غلامعلی لواسانی, طاهره دهداری

چکیده
زمینه و هدف: شناسایی عوامل مؤثر بر گرایش به مصرف مواد کانابینوئیدی می‌تواند یاری‌رسان نظام سلامت و متخصصان در ارائهٔ خدمات بهتر به افراد مصرف‌کنندهٔ این مواد باشد. هدف از پژوهش حاضر واکاوی عوامل مؤثر بر گرایش به مصرف مواد کانابینوئیدی در جوانان بود.
روش‌بررسی: این پژوهش با روش کیفی و رویکرد پدیدارشناختی انجام شد. جامعهٔ هدف را تمامی جوانان ۱۸تا۴۰سال شهر تهران در سال ۱۴۰۲ تشکیل دادند که در زمان اجرای مطالعه مصرف کانابیس داشتند. به‌روش نمونه‌گیری گلوله برفی، دوازده نفر انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها بااستفاده از مصاحبهٔ نیمه‌ساختاریافته صورت گرفت. مبنای تحلیل داده‌ها، روش پدیدارشناختی توصیفی جورجیو (۲۰۰۹) بود.
یافته‌ها: از متن مصاحبه‌ها، استخراج ۱۰۸ گزاره صورت گرفت که در هیجده مضمون فرعی و پنج مضمون اصلی دسته‌بندی شد. پنج مضمون اصلی عبارت بود از: ۱. عوامل فردی (هشت مضمون فرعی و ۵۳ گزاره)؛ ۲. عوامل اجتماعی-محیطی (چهار مضمون فرعی و ۳۳ گزاره)؛ ۳. نقش رسانه (دو مضمون فرعی و یازده گزاره)؛ ۴. محدودیت‌های تقنینی و سیاست‌گذاری (دو مضمون فرعی و پنج گزاره)؛ ۵. اثرات مواد کانابینوئیدی (دو مضمون فرعی و شش گزاره).
نتیجه‌گیری: گرایش جوانان به مصرف مواد کانابینوئیدی تحت‌تأثیر عوامل فردی، عوامل اجتماعی-محیطی، نقش رسانه، عوامل تقنینی و سیاست‌گذاری، و شناخت اثرات و پیامدهای مواد قرار دارد که پیشگیری مؤثر به‌منظور کاهش شیوع و بروز مصرف این ماده، نیازمند اقدام همه‌جانبه درقبال عوامل اثرگذار است.

سینا ملک زاده, لیلا ضامنی

چکیده
زمینه و هدف: کودکان با اختلال هماهنگی رشدی مشکلاتی در هماهنگی دارند و این مشکلات در عملکردهای تحصیلی و اجتماعی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ تأثیر بازی‌های حرکتی و مجازی بر عملکردهای حرکتی و تحصیلی و اجتماعی کودکان با اختلال هماهنگی رشدی انجام شد.
روش‌بررسی: تحقیق حاضر از نوع نیمه‌تجربی بود. جامعهٔ آماری پژوهش را کودکان پسر ۷تا۱۰ساله با اختلال هماهنگی رشدی شهر اردبیل تشکیل دادند. سی کودک واجد شرایط به‌صورت هدفمند وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در سه گروه بازی حرکتی و بازی مجازی و گواه (هر گروه ده نفر) قرار گرفتند. آزمودنی‌های گروه‌های مداخله به‌مدت هشت هفته، هر هفته دو جلسه مداخلهٔ مربوط را دریافت کردند؛ اما برای گروه گواه در این هشت هفته هیچ‌گونه مداخله‌ای ارائه نشد. برای گردآوری داده‌ها پرسش‌نامهٔ اختلال هماهنگی رشدی (ویلسون و همکاران، ۲۰۰۹)، پرسش‌نامهٔ مشاهدهٔ حرکتی برای آموزگاران (شوماکر و همکاران، ۲۰۰۸)، آزمون ارزیابی حرکات جنبشی کودکان-ویرایش دوم (هندرسون و همکاران، ۲۰۰۷)، بخش مهارت‌های اجتماعی مقیاس درجه‌بندی مهارت‌های اجتماعی (گرشام و الیوت، ۱۹۹۰) به‌کار رفت. برای ارزیابی عملکرد تحصیلی در هر سه گروه، پیش‌آزمون و پس‌آزمون دروس فارسی، ریاضی، علوم و املا برگزار شد و میانگین این نمرات به‌عنوان عملکرد تحصیلی مدنظر قرار گرفت. برای تحلیل داده‌ها ازطریق نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴، تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ استفاده شد.
یافته‌ها: بازی حرکتی و بازی مجازی اثر مثبتی بر عملکردهای حرکتی و تحصیلی و اجتماعی گروه‌های آزمایش درمقایسه با گروه گواه داشت (۰٫۰۵>p)؛ همچنین گروه بازی حرکتی درمقایسه با گروه بازی مجازی به‌طور معنا‌داری دارای میانگین نمرات بیشتری در عملکرد حرکتی (۰٫۰۰۱>p) و عمکرد اجتماعی (۰٫۰۰۱>p) بود؛ اما گروه مجازی میانگین نمرات بیشتری در عملکرد تحصیلی درمقایسه با گروه حرکتی داشت (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: براساس نتایج، بازی حرکتی باعث بهبود عملکردهای حرکتی و اجتماعی و بازی مجازی موجب بهبود عملکرد تحصیلی می‌شود.

زهرا چابکی نژاد, مائده سادات نوری

چکیده
زمینه و هدف: پایداری ازدواج نیازمند آگاهی از تأثیر انتخاب‌های خود است. واقعیت‌درمانی می‌تواند در کاهش تعارضات زناشویی و افزایش تاب‌آوری زوجین مؤثر باشد. پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی واقعیت‌درمانی بر تعارضات زناشویی و تاب‌آوری زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاورهٔ شهر یزد انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری دوماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاورهٔ شهر یزد در سال ۱۴۰۲-۱۴۰۱ تشکیل دادند. ازاین‌بین به‌روش نمونه‌گیری دردسترس سی نفر به‌طور داوطلبانه انتخاب شدند و به‌روش تصادفی در دو گروه گواه و آزمایش (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش مقیاس تاب‌آوری کانر-دیویدسون (کانر و دیویدسون، ۲۰۰۳) و مقیاس تعارضات زناشویی (ثنایی، ۱۳۷۸) بود. گروه آزمایش طی هشت جلسهٔ یک‌ساعته، مداخلهٔ واقعیت‌درمانی را دریافت کرد؛ اما برای گروه گواه هیچ‌مداخله‌ای ارائه نشد. داده‌های پژوهش بااستفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی ازطریق نرم‌افزار آماری SPSS نسخهٔ ۲۶ در سطح معنا‌داری ۰٫۰۵، تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج مشخص کرد، اثر زمان و اثر گروه و اثر متقابل‌ گروه و زمان بر متغیرهای تعارضات زناشویی و تاب‌آوری معنادار بود (۰٫۰۰۱>p)؛ همچنین نتایج، کاهش معنادار نمرات متغیر تعارضات زناشویی و افزایش معنادار نمرات متغیر تاب‌‌آوری را در پس‌آزمون و پیگیری درمقایسه با پیش‌آزمون در گروه آزمایش نشان داد (۰٫۰۰۱>p). در گروه آزمایش، بین میانگین پس‌آزمون و پیگیری برای متغیرهای تعارضات زناشویی (۰٫۰۰۵=p) و متغیر تاب‌آوری (۰٫۰۰۳=p) تفاوت معناداری مشاهده شد که حاکی‌‌از تداوم تأثیر مداخله‌ برای متغیرهای مذکور بود.
نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج پژوهش، واقعیت‌درمانی تعارضات زناشویی و تاب‌آوری را در زوجین دارای مشکلات زناشویی بهبود می‌بخشد.