مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

فاطمه خراسانی, محسن سعیدمنش

چکیده
زمینه و هدف: مادران دارای کودک کاشت حلزون به‌علت معلولیتی که در فرزند آن‌ها وجود دارد، دارای مشکلات روان‌شناختی متعددی هستند. پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر شادکامی مادران دارای کودک کاشت حلزون انجام شد.
روش‌بررسی: این مطالعه از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. از بین مادران کودکان با کاشت حلزون مراجعه‏کننده به کلینیک‏های تربیت شنوایی شهر یزد، سی نفر داوطلب واجد شرایط به‌طور دردسترس وارد مطالعه شدند و با گمارش تصادفی پانزده نفر در گروه مداخله و پانزده نفر در گروه گواه قرار گرفتند. امتیازات متغیر شادکامی به‌وسیلهٔ پرسش‌نامهٔ شادکامی آکسفورد (آرگیل و همکاران، ۱۹۸۹) در دو نوبت زمانی قبل و بعد از آموزش تنظیم هیجان مقایسه شد. افراد گروه مداخله طی چهار هفته هشت جلسه آموزش تنظیم هیجان نوددقیقه‌ای را هفته‌ای دوبار به‌شکل گروهی دریافت کردند؛ اما برای گروه گواه درمانی انجام نشد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از آزمون تحلیل کوواریانس در سطح معناداری ۰٫۰۵ به‌کمک نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۱۷ صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، با تعدیل اثر پیش‌آزمون بین گروه مداخلهٔ دریافت‌کنندهٔ آموزش تنظیم هیجان و گروه گواه بدون هیچ نوع مداخله‌ای، در پس‌آزمون، در میانگین متغیر شادکامی تفاوت معنادار وجود داشت (۰٫۰۰۱>p). نتایج مربوط به اندازهٔ اثر مشخص کرد، ۵۸درصد از تفاوت بین گروه مداخله و گروه گواه در مؤلفهٔ شادکامی ناشی‌از آموزش گروهی تنظیم هیجان بود.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش مشخص کرد، از آموزش تنظیم هیجان گروهی می‌توان برای بهبود شادکامی در مادران دارای کودک کاشت حلزون استفاده کرد.

محسن عراقی, فرزاد فرهودی

چکیده
زمینه و هدف: بازی‌های رایانه‌‌ای مانند بسیاری از شکل‌های نوین سرگرمی که محبوبیت گسترده‌‌ای یافته، سبب بروز نگرانی‌هایی دربارهٔ اثرهای احتمالی آن بر بازیکنان افراطی شده است. پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ کارکردهای اجرایی و مهارت‌های اجتماعی در نوجوانان وابسته و غیروابسته به بازی‌های رایانه‌ای آنلاین انجام شد.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر از نوع علی‌مقایسه‌ای بود. جامعهٔ آماری پژوهش را دانش‌آموزان پایهٔ دهم شهر یزد در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ تشکیل دادند. افراد نمونه دویست نفر از این دانش‌آموزان (صد دانش‌آموز وابسته به بازی‌های رایانه‌ای و صد دانش‌آموز غیروابسته) بودند که به‌شیوهٔ تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزارهای جمع‌آوری داده‌ها، آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین (گرانت و برگ، ۱۹۴۸) و پرسش‌نامهٔ اعتیاد به بازی‌های آنلاین (وانگ و چانگ، ۲۰۰۴) و پرسش‌نامهٔ مهارت‌های اجتماعی ماتسون (ماتسون و همکاران، ۱۹۸۳) بود. داده‌ها با آزمون تی‌ مستقل در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۱ در سطح معناداری ۰٫۰۵ تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، در همهٔ خرده‌مقیاس‌های آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین شامل تعداد طبقات صحیح (۰٫۰۲۳=p) و خطای درجاماندگی (۰٫۰۰۱>p) و خطای کل (۰٫۰۰۱>p) و همچنین در مهارت‌های اجتماعی (کل) (۰٫۰۰۱>p) و خرده‌مقیاس‌های آن شامل مهارت اجتماعی مناسب (۰٫۰۰۱>p)، جسارت نامناسب (۰٫۰۰۱>p)، تکانشی عمل‌کردن (۰٫۰۰۱>p)، اطمینان به خود داشتن (۰٫۰۰۱>p) و حسادت و گوشه‌گیری (۰٫۰۰۱>p) بین دانش‌آموزان وابسته به بازی‌های رایانه‌ای آنلاین و دانش‌آموزان غیروابسته، تفاوت معنادار وجود داشت.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، نوجوانان غیروابسته به بازی‌های رایانه‌ای در کارکردهای اجرایی و مهارت‌های اجتماعی عملکرد بهتری درمقایسه با نوجوانان وابسته دارند. توجه به موضوعات مذکور به متخصصان در این زمینه توصیه می‌شود.

هاشم محبی, نگار آرازشی, بهنام ملکی, مرضیه بلالی

چکیده
زمینه و هدف: روش‌های مداخله‌ای متعددی برای بهبود روابط اجتماعی و کاهش مشکلات کودکان با اختلال طیف اوتیسم وجود دارد. فعالیت‌های بدنی از مهم‌ترین این روش‌های مداخله‌ای است. مطالعهٔ حاضر باهدف مقایسهٔ تأثیر یک دوره برنامهٔ تمرینی عملکردی و فعالیت بدنی منتخب بر رشد اجتماعی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی کودکان ۸تا۱۰سالهٔ دارای اختلال اوتیسم شهرستان زنجان در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ تشکیل دادند. در این پژوهش ۳۶ کودک مبتلا به اختلال اوتیسم داوطلب واجد شرایط بااستفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند براساس پرسش‌نامهٔ سنجش دامنهٔ طیف اوتیسم به‌عنوان نمونه وارد مطالعه شدند. سپس در سه گروه دوازده‌نفری شامل گروه فعالیت بدنی منتخب و گروه تمرینات عملکردی و گروه گواه به‌شیوهٔ تصادفی قرار گرفتند. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از مقیاس درجه‌بندی مهارت‌های اجتماعی-نسخهٔ والدین (گرشام و الیوت، ۱۹۹۰) در دو مرحلهٔ پیش‌آزمون و پس‌آزمون استفاده شد. در ادامه افراد گروه‌های تمرینی به‌مدت شش هفته و سه روز در هفته (هر جلسه ۴۵ دقیقه) و درمجموع هیجده جلسه مطابق با برنامهٔ تمرینی مدنظر به اجرای برنامه و مداخلات مربوط پرداختند. تحلیل داده‌ها با آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ و در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، دو روش برنامهٔ تمرینی عملکردی و فعالیت بدنی منتخب بر رشد اجتماعی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم تأثیر معناداری داشت (۰٫۰۰۱>p). همچنین در مقایسهٔ دو گروه مشخص شد، بین تأثیر فعالیت بدنی منتخب‌ و تمرینات عملکردی بر رشد اجتماعی کودکان طیف اوتیسم تفاوت معناداری وجود نداشت (۰٫۹۹۰=p).
نتیجه‌گیری: یافته‌های حاضر نشان‌دهندهٔ اثربخشی روش‌های مداخله‌ای برنامهٔ تمرینی عملکردی و فعالیت بدنی منتخب بر رشد اجتماعی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم بود؛ به‌طوری‌که در مقایسهٔ دو روش برتری به‌نفع روش خاصی مشاهده نشد.

شیدا رسولی آزاد, فرح لطفی کاشانی, شهرام وزیری

چکیده
زمینه و هدف: سرطان پستان، شایع‌ترین سرطان در زنان می‌تواند عوارض روانی مانند اضطراب و افسردگی به‌همراه داشته باشد. درمان شناختی-رفتاری به‌عنوان روشی مؤثر در کاهش نگرانی‌ها و بهبود کیفیت زندگی این بیماران مطرح شده است. پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر نگرانی دربارهٔ بیماری و ترس از عود در زنان بهبودیافته از سرطان پستان انجام گرفت.
روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه‌های گواه و آزمایش بود. جامعهٔ آماری پژوهش را زنان بزرگسال مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های شهر تهران به‌منظور چکاپ سالیانه در سال ۱۴۰۳ تشکیل دادند که ازجانب پزشک متخصص طی ۱تا۴ سال گذشته، تشخیص بهبود از سرطان پستان دریافت کردند. با نمونه‌گیری دردسترس، سی نفر داوطلب واجد شرایط وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. ابزارهای اندازه‌گیری متغیرها، پرسش‌نامهٔ نگرانی ایالت پن (میر و همکاران، ۱۹۹۰) و پرسش‌نامهٔ ترس از عود سرطان (سیمارد و ساوارد، ۲۰۰۹) بود. گروه آزمایش درمان شناختی‌-رفتاری را طی هشت جلسهٔ نوددقیقه‌ای و هر جلسه هفته‌ای یک‌بار دریافت کرد؛ اما برای گروه گواه هیچ برنامهٔ درمانی ارائه نشد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری و تک‌متغیری در سطح معناداری ۰٫۰۵ به‌کمک نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۲۷ صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، با کنترل اثر پیش‌آزمون تفاوت معناداری میان پس‌آزمون گروه آزمایش و گروه گواه در متغیرهای نگرانی دربارهٔ بیماری و ترس از عود (راه‌اندازها، آشفتگی، اختلال عملکرد، بینش، اطمینان، مقابله در تعامل) وجود داشت (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، درمان شناختی-رفتاری با تغییر الگوهای فکری منفی و افزایش مهارت‌های مقابله‌ای و تقویت حمایت اجتماعی، به زنان بهبودیافته از سرطان پستان کمک می‌کند احساس کنترل بیشتری بر وضعیت خود داشته باشند و نگرانی دربارهٔ بیماری و ترس از عود بیماری را به‌طور مؤثری مدیریت کنند.

سیامک فخرائی نژاد, سیدعبدالمجید بحرینیان, فاطمه شهابی زاده, مینا محسنی, حسن غنی فر

چکیده
زمینه و هدف: اختلال شخصیت مرزی، از اختلالات بسیار شایع‌ شخصیت در موقعیت‌های روان‌پزشکی است. پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی روان‌درمانی معطوف به انتقال بر ساختار شخصیت بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی صورت گرفت.
روش‌بررسی: طرح پژوهش نیمه‌آزمایشی، از نوع تک‌آزمودنی به‌شیوهٔ A-B-A بود. از میان بیماران دارای اختلال شخصیت مرزی مراجعه‌کننده به کلینیک هادی شهرستان سیرجان در نیمهٔ دوم سال ۱۳۹۹، سه نفر داوطلب واجد شرایط به‌روش نمونه‌گیری دردسترس ازطریق مصاحبهٔ بالینی و اجرای پرسش‌نامۀ بالینی چندمحوری میلون-۳ (میلون، ۱۹۹۴) و پرسش‌نامهٔ سازمان شخصیت (کرنبرگ، ۲۰۰۲) به‌عنوان آزمودنی برگزیده شدند و دوازده ماه روان‌درمانی دریافت کردند. داده‌ها در سه مرحلهٔ خط‌ پایه و درمان و پیگیری طی شانزده ماه و با فاصلهٔ چهار ماه، ازطریق پرسش‌نامهٔ سازمان شخصیت (کرنبرگ، ۲۰۰۲) جمع‌آوری شد. برای تحلیل داده‌ها، شاخص‌های تحلیل دیداری، درصد بهبودی، اندازهٔ اثر و تغییر پایا به‌کار رفت.
یافته‌ها: نتایج مشخص کرد، در مراحل درمان و پیگیری، شاخص اندازهٔ اثر برای نمرهٔ کل سازمان شخصیت، مکانیسم‌های دفاعی بدوی، سردرگمی هویت و واقعیت‌آزمایی، در مُراجعان همگی بیشتر از متوسط ۱٫۱۵ بود؛ همچنین شاخص‌ درصد بهبودی برای متغیرهای مذکور در مُراجعان افزایش معنادار داشت؛ به‌علاوه همهٔ مقادیر شاخص تغییر پایا، بزرگ‌تر از ۱٫۹۶ بود که اثربخشی درمان و تداوم آن را نشان داد.
نتیجه‌گیری: روان‌درمانی معطوف به انتقال در دوازده ماه موجب تغییرات درخورتوجهی در ساختار شخصیت بیماران اختلال شخصیت مرزی می‌شود؛ همچنین به‌کارگیری مکانیسم‌های دفاعی بدوی را به‌شکل معناداری کاهش دهد و منجربه افزایش یکپارچگی هویت و واقعیت‌آزمایی در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی شود. تحقیقات آینده برای درک ابعاد عمیق‌تر درمان نیاز است.

مینا ثقفی, علی خانه کشی, شهنام ابوالقاسمی

چکیده
زمینه و هدف: امروزه باتوجه‌به وجود فضای مجازی و تسهیل ارتباط افراد با یکدیگر، خیانت‌های زناشویی و طلاق افزایش یافته است. پژوهش حاضر باهدف بررسی ارتباط بین وابستگی به فضای مجازی و گرایش به خیانت زناشویی در متقاضیان طلاق انجام شد.
روش‌بررسی: این مطالعه از نوع تحلیلی‌همبستگی بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی افراد متأهل متقاضی طلاق مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و روان‌شناختی شهر سیرجان در سال ۱۴۰۲ تشکیل دادند که تعداد آن‌ها ۱۷۰ نفر بود و ۱۳۲ نفر مایل به همکاری شدند. نمونه‌گیری براساس روش دردسترس بود. متغیر وابستگی به فضای مجازی به‌وسیلهٔ پرسش‌نامهٔ اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مبتنی‌بر موبایل (خواجه‌احمدی و همکاران، ۱۳۹۵) و متغیر گرایش به خیانت زناشویی به‌وسیلهٔ مقیاس گرایش به خیانت زناشویی (واتلی، ۲۰۰۸) هدف سنجش قرار گرفت. تحلیل داده‌ها بااستفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ در سطح معناداری ۰٫۰۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: تحلیل داده‌ها نشان داد، بین وابستگی به فضای مجازی و گرایش به خیانت زناشویی در متقاضیان طلاق رابطهٔ مثبت و معناداری وجود داشت (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۳۲۴=r).
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد، هرچه وابستگی به فضای مجازی بیشتر باشد، گرایش به خیانت زناشویی در متقاضیان طلاق بیشتر است. بنابراین توصیه می‌شود به‌منظور کاهش گرایش به خیانت زناشویی، وابستگی به فضای مجازی در متقاضیان طلاق کم شود.

سعیده برزگر, سید کاظم علوی

چکیده
زمینه وهدف: بیماری ام‌اس به‌علت مزمن‌بودن می‌تواند تأثیر عمیقی بر فعالیت‌های روزانهٔ زندگی شخص بگذارد. پژوهش حاضر باهدف پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی براساس افسردگی و سلامت روان در بیماران مبتلا ‏به مولتیپل‌اسکلروزیس شهر یزد انجام شد.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر به‌لحاظ هدف، کاربردی و براساس روش‌شناسی تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی‌تحلیلی بود. جامعهٔ آماری پژوهش را ۱۸۰۰ بیمار مبتلا به ام‌اس و عضو انجمن بیماران ام‌اس شهر یزد در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ تشکیل دادند. نمونهٔ پژوهش برمبنای جدول کرجسی و مورگان، ۳۱۷ نفر تعیین شد که با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. به‌منظور اندازه‌گیری متغیرها، مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف (ریف، ۱۹۸۹) و پرسش‌نامهٔ افسردگی بک (بک و همکاران، ۱۹۶۱) و پرسش‌نامهٔ سلامت عمومی (گلدبرگ و هیلر، ۱۹۷۹) به‌کار رفت. برای تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه در نرم‌افزارSPSS نسخهٔ ۲۱ در سطح معناداری ۰٫۰۵ استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، در بیماران مبتلا ‏به مولتیپل‌اسکلروزیس، بین افسردگی با بهزیستی روان‌شناختی همبستگی منفی و معنادار (۰٫۴۳-=r، ۰٫۰۰۱>p) و بین سلامت روان با بهزیستی روان‌شناختی همبستگی منفی و معنادار (۰٫۶۳-=r، ۰٫۰۰۱>p) مشاهده شد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه مشخص کرد، افسردگی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۵۸-=β) و سلامت روان (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۸۹-=β) نقش پیش‌بینی‌کنندگی معناداری در پیش‌بینی و تبیین بهزیستی روان‌شناختی در بیماران مبتلا ‏به مولتیپل‌اسکلروزیس داشت؛ همچنین براساس ضریب‌ تعیین تعدیل‌شده، ۲۸٫۸درصد از تغییرات بهزیستی روان‌شناختی در این بیماران براساس افسردگی و سلامت روان پیش‌بینی‌شدنی بود.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، افسردگی و سلامت روان بهزیستی روان‌شناختی را در بیماران مبتلا به مولتیپل‌اسکلروزیس پیش‌بینی می‌کند؛ لذا توجه به متغیرهای مذکور به متخصصان در این زمینه توصیه می‌شود.

مسعود شهبازی, آمنه سادات موسوی, امین کرایی

چکیده
زمینه و هدف: سلامت روانی افراد در هر جامعه‌ای، از ضرورت‌های آن جامعه به‌شمار می‌رود و از شاخص‌های مهم سلامت روان میزان افسردگی و رضایت از زندگی است. این شاخص‌های سلامت روانی به‌ویژه در دورهٔ جوانی از اهمیت فزاینده‌ای برخوردار می‌شود؛ ازاین‌رو، پژوهش حاضر باهدف مدل‌سازی واسطه‌ای تجارب لذت‌بخش در رابطهٔ بین کارکرد خانواده با افسردگی و رضایت از زندگی افراد جوان صورت گرفت.
روش‌بررسی: روش پژوهش تحلیلی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعهٔ آماری را همهٔ جوانان ۱۸تا۲۵ سال شهر شیراز تشکیل دادند. با روش نمونه‌گیری دردسترس سیصد نفر انتخاب شدند. ابزارهای سنجش پرسش‌نامهٔ کارکرد خانواده (اپستاین و همکاران، ۱۹۸۳)، سیاهۀ باورهای لذت‌بخش (برایانت، ۲۰۰۳)، مقیاس رضایت از زندگی (داینر و همکاران، ۱۹۸۵) و پرسش‌نامهٔ افسردگی بک-ویرایش دوم (بک و همکاران، ۱۹۹۶) بود. داده‌های جمع‌آوری‌شده در دو سطح توصیفی (بااستفاده از میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (بااستفاده از ضریب همبستگی پیرسون و روش مدل‌سازی معادلات ساختاری) در نرم‌افزارهای SPSS و AMOS (نسخهٔ ۲۳) تجزیه‌وتحلیل شد. برای تمامی تحلیل‌ها سطح معناداری ۰٫۰۵=α بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، کارکرد خانواده اثر مستقیم و معنادار بر تجارب لذت‌بخش (۰٫۰۱۰=p  و ۰٫۵۶=β) و تجارب لذت‌بخش اثر مستقیم و معنادار بر افسردگی (۰٫۰۱۰=p و ۰٫۲۶-=β) و رضایت از زندگی (۰٫۰۱۰=p و ۰٫۵۹=β) داشت. همچنین تجربیات لذت‌بخش توانست در رابطهٔ بین کارکرد خانواده با افسردگی (۰٫۰۰۱=p و ۰٫۱۴-=β) و رضایت از زندگی (۰٫۰۰۱=p، ۰٫۳۳=β) در افراد جوان، نقش واسطه‌ای ایفا کند. به‌علاوه، نسبت خی‌دو به درجهٔ آزادی برابر با ۱٫۹۱، CFI برابر با ۰٫۹۸، GFI برابر با ۰٫۹۶، AGFI برابر با ۰٫۹۴ و RMSEA برابر با ۰٫۰۴۹ بود که شاخص‌های برازش نکویی مدل را نشان می‌دهد.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، تجارب لذت‌بخش در ارتباط بین کارکرد خانواده با افسردگی و رضایت از زندگی افراد جوان نقش واسطه‌ای دارد.

منیژه رضاپور, معصومه حیدریان, کیوان کاکابرایی

چکیده
زمینه و هدف: بحران جهانی ناشی‌از بیماری کووید-۱۹ تأثیرات عمیقی بر روابط خانوادگی و بهزیستی ذهنی افراد داشته است و دوران پساکرونا با چالش‌های جدیدی برای سلامت روانی زوجین همراه است. پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی برنامهٔ حل مسئلهٔ خانواده‌محور بر بهزیستی ذهنی زوجین در دوران پساکرونا در سال ۱۴۰۲ انجام گرفت.
روش‌بررسی: این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه و دورۀ پیگیری دوماهه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را کارمندان متأهل سه دانشکدهٔ فنی‌حرفه‌ای دختران ۱ و پسران ۱ و ۲ شهرستان کرمانشاه تشکیل دادند که تعداد آن‌ها دویست نفر بود. پس از بررسی ملاک‌های ورود صد نفر داوطلب واجد شرایط به‌صورت هدفمند وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در گروه آزمایش (پنجاه نفر) و گروه گواه (پنجاه نفر) قرار گرفتند. برنامهٔ مداخلهٔ حل مسئلهٔ خانواده‌محور برای گروه آزمایش طی ده جلسهٔ دوساعته برگزار شد. ابزار پژوهش، مقیاس رضایت از زندگی (داینر و همکاران، ۱۹۸۵) بود. تحلیل داده‌ها با آزمون خی‌دو، روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ به‌کمک نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۶ انجام گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، اثر زمان، اثر گروه و اثر تعاملی گروه×زمان بر متغیر بهزیستی ذهنی معنادار بود (۰٫۰۰۱>p). همچنین در گروه آزمایش، در متغیر بهزیستی ذهنی، بین نمرات درون‌گروهی پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیش‌‌آزمون-پیگیری تفاوت معناداری وجود داشت (۰٫۰۰۱>p)؛ اما در نمرات بهزیستی ذهنی بین پس‌آزمون و پیگیری تفاوت معناداری مشاهده نشد (۱٫۰۰۰=p).
نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، مداخلات مبتنی‌بر حل مسئله، به‌عنوان رویکردی مؤثر در بهبود بهزیستی ذهنی زوجین در دوران پساکرونا می‌تواند استفاده می‌شود که بر ضرورت توجه به سلامت روانی در برنامه‌ریزی‌های اجتماعی و خانوادگی تأکید می‌کند.

سارا قنبری, زینب میهن دوست, شهرام مامی, وحید احمدی, حمیرا سلیمان نژاد

چکیده
زمینه و هدف: اختلال بدریخت‌انگاری بدن با اشتغال ذهنی افراطی دربارهٔ نقص‌های ظاهری و دشواری در تنظیم هیجان همراه است؛ لذا این پژوهش باهدف مقایسهٔ اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی-رفتاری بر تنظیم هیجان در افراد با نشانه‌های بدریخت‌انگاری بدن انجام شد.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر از نوع مطالعات نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری دوماهه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را تمامی افراد مراجعه‌کننده به مراکز زیبایی شهر کرمانشاه تشکیل دادند که در سال ۱۴۰۲ به کلینیک‌های زیبایی آن شهر مراجعه کردند. از این جامعه، ۵۴ نفر داوطلب واجد شرایط به‌روش نمونه‌گیری دردسترس وارد مطالعه شدند و به‌روش تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه هیجده نفر) قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، مقیاس دشواری در تنظیم هیجان (گراتز و رومر، ۲۰۰۴) بود. آزمودنی‌های گروه آزمایش اول درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و آزمودنی‌های گروه آزمایش دوم درمان شناختی-رفتاری را به‌صورت گروهی دریافت کردند. داده‌ها بااستفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی توسط نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۶ در سطح معناداری ۰٫۰۵ تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج حاکی‌از تفاوت معنادار میانگین نمرات پیش‌آزمون متغیر تنظیم هیجان و مؤلفه‌های آن شامل مؤلفه‌های عدم پذیرش پاسخ هیجانی، دشواری در به‌کارگیری رفتارهای هدفمند، دشواری کنترل تکانه، فقدان آگاهی هیجانی، دسترسی محدود به راهبردهای هیجانی و فقدان شفافیت هیجانی، با میانگین نمرات پس‌آزمون و پیگیری در گروه‌های آزمایش بود (۰٫۰۰۱>p)؛ اما در گروه‌های آزمایش، میانگین نمرات پس‌آزمون تنظیم هیجان و مؤلفه‌های آن با پیگیری تفاوت معناداری نداشت (۰٫۰۵<p). به‌علاوه بین دو روش درمانی در تنظیم هیجان و مؤلفه‌های آن تفاوت معناداری مشاهده شد (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: دو مداخلهٔ درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی-رفتاری نقش مؤثری در بهبود تنظیم هیجان در افراد با نشانه‌های بدریخت‌انگاری بدن دارد؛ اما در مقام مقایسه، درمان شناختی-رفتاری دارای تأثیر بیشتری بر بهبودی تنظیم هیجان است.